Historia

Historia Czernichowa sięga X wieku. Osada była podzielona na dwie części: jedna stanowiła dobra rycerskie, druga - klasztorna – była we władaniu opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Pierwsza z osad była położona u podnóży zalesionych stoków góry Chełm, druga (klasztorna) na wzgórzu, w rejonie - pierwotnie gotyckiego - kościoła, fundowanego przez Benedyktynów.

W 531 r. kasztelan sandomierski i podskarbi koronny Mikołaj Szydłowiecki sprzedał dobra czernichowskie królowi Zygmuntowi Staremu. Poczatkowo parafia pw.Św. Marcina. W XIV w. Parafia nosiła już wezwanie Św. Trójcy. Obecny kościół powstał w 1440r. Wzniesiony w stylu gotyckim murowany, powiększony i przebudowany w XVII-XVIII wieku w stylu barokowym. Kościół otacza mur z czterema kaplicami. Do dzisiaj zachowana część prezbiterium z 1440, ocalała po pożarze kościoła w czasie potopu szwedzkiego. Korpus w stylu barokowym, przy czym część wschodnia jest jednonawowa, z 1680r. a część zachodnia halowa, z 1791r. Fasada pochodzi z XXw. 

Opis

Kościół usytuowany w środku wsi na niewielkim wzniesieniu, pomiędzy zabudową jednorodzinną. Teren wokół kościoła ogrodzony kamiennym murem z czterema kaplicami i bramą flankowaną filarami z figurami świętych. Przed ogrodzeniem kamienne schody. Od pn. kościół sąsiaduje z budynkim plebani.

Korpus na rzucie wydłużonego prostokąta, orientowany, z prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Kościół trójnawowy, dwupręsłowy z płytkimi nawami bocznymi, bez transeptu. Nawa szersza od prezbiterium. Od pn. do prezbiterium przylega prostokątna zakrystia, od pd. kruchta na rzucie kwadratu, z klatką schodową, od zachodu dobudowany wszpółcześnie prostokątny przedsionek. Bryła masywna, malownicza, o zróżnicowanej wysokości i formie poszczególnych części, dodatkowo urozmaicona przybudówkami od strony północnej i południowej, prezbiterium i korpus główny rozczłonkowane szkarpami. Nad nawą barokowa wieżyczka na sygnaturkę. W masywie zachodnim dwie prostokątne wieże nakryte barokowymi hełmami. Prezbiterium zamknięte wielobocznie. Od północy na całej długości prezbiterium i części nawy głównej zakrystia, kryta dachem pulpitowym. W elewacji pd, kruchta z wejściem. Ściany nawy i prezbiterium oszkarpowane. Okna arkadowe. W prezbiterium ślady okien ostrołukowych. Elewacje na kamiennym, obecnie tynkowanym cokole, oszkarpowane. Szkarpy uskokowe o zmiennym przekroju. Elewacja wsch. trójosiowa, flankowana prostokątnymi wieżami i zwieńczona trójkątnym szczytem. Na wysokości nawy wydatny profilowany gzyms. Na osi środkowej przedsionek w formie portyku, zwieńczony trójkątnym przyczółkiem z arkadowym otworem drzwiowym, ujętym w tynkową profilowaną opaskę. W osiach bocznych niewielkie otwory okienne. Narożniki flankowane lizenami. Powyżej wejścia okno z formie rozety oraz tarcza zegarowa. W osiach bocznych, we wieżach arkadowe otwory okienne. Elewacja zachodnia zamknięta wielobocznie, oszkarpowana. Od strony pd. zachowany ostrołukowy otwór okienny, obecnie blendowany. Elewacje boczne dwuosiowe, szkarpowane z arkadowymi otworami okiennymi pomiędzy przęsłami. W elewacji pn. od boku prezbiterium czteroosiowa zakrystia, z trójkątnym niewielkim szczytem w części centralnej.

Kościół murowany z cegły, z użyciem kamienia w partii podmurówki i szkarp obustronnie tynkowany. Sklepienia w nawie głównej kolebkowe z lunetami –lunety wsparte na pilastrach, w nawach bocznych kolebkowe, w prezbiterium krzyżowe. Dach nad korpusem nawowym dwuspadowy, nad prezbiterium wielopołaciowy. Zakrystia nakryta dachem jednospadowym. Konstrukcja dachu nad kościołem i zakrystią drewniana, więźba dachowa tradycyjna, krokwiowo-płatwiowa. Pokrycie dachu dachówką ceramiczną. Wieże i sygnaturka nakryte hełmami, pokrycie i obróbki blacharskie z blachy miedzianej. Posadzki współczesne kamienne. Stolarka okienna współczesna, wg. historycznych wzorów, okna zabezpieczone współczesnymi kratami stalowymi.

Kościół dostępny od zewnątrz, wewnątrz w czasie nabożeństw.

Strona obiektu.

Oprac. Grzegorz Młynarczyk, OT NID w Krakowie 03.2020