józefińskiego. Jest jedną z nielicznych zachowanych sakralnych budowli drewnianych o klasycystycznych znamionach stylowych, przejawiających się głównie w formie dostawionego do zachodniej ściany babińca kolumnowego portyku.

Historia

Cerkiew została wzniesiona w 1834 r. Wcześniejsze świątynie (co najmniej dwie) usytuowane były w innym miejscu (na pd.-zach. od istniejącej cerkwi, po przeciwnej stronie drogi prowadzącej do Czarnej Dolnej). W 1882 r. wykonano nowe ikony do ikonostasu. W l. 1944-1951 wieś została włączona do terytorium Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po korekcie granic państwa w 1951 r. wieś znalazła się ponownie w granicach państwa polskiego i została zasiedlona przez Polaków wypędzonych z Sokala i Krystynopola, a cerkiew - pozbawiona opieki w l. 1944-1951 - została przejęta przez kościół rzym.-kat. W 1967 r. przeprowadzono prace remontowe przy świątyni, a w l. 70. ubiegłego wieku wzniesiono słupową dzwonnicę. Kolejne remonty cerkwi przeprowadzono w l. 90. XX w. oraz w 2006 r.

Opis

Cerkiew orientowana, usytuowana jest w zach. części wsi, ok. 300 m na pn. -zach. od rozwidlenia dróg do Czarnej Dolnej i Ustrzyk Dolnych. Położona jest w niewielkim oddaleniu od zabudowy, na łagodnym stoku wzniesienia. W pobliżu cerkwi zachowane pozostałości dawnego cmentarza cerkiewnego oraz nieliczny starodrzew. Na zach. od świątyni znajduje się drewniana dzwonnica. Na wsch. od prezbiterium rozciąga się nowy cmentarz.

Cerkiew klasycystyczna, trójdzielna, złożona z prezbiterium na rzucie zbliżonym do kwadratu zamkniętego ścianą prostą, z nawy szerszej od prezbiterium na rzucie prostokąta oraz babińca na planie zbliżonym do kwadratu. Po obu stronach prezbiterium, od pn. i pd., znajdują się prostokątne pomieszczenia zakrystii (lub zakrystii i skarbczyka). Babiniec poprzedzony jest od zach. tarasem z portykiem kolumnowym. Zrąb ścian prezbiterium, nawy i babińca jest równej wysokości. Bryła obiektu jest zwarta, zestawiona z kubicznych bloków, z nieznaczną dominacją nawy nakrytej odrębnym dachem, nieco wyższym od pozostałych głównych członów cerkwi. Dominantę nawy podkreśla także ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę nakryta hełmem z pozorną latarnią, usytuowana w centralnym punkcie dachu nawy. Dachy nad nawą i babińcem są dwuspadowe, nad prezbiterium trójspadowy, nad zakrystiami pulpitowe. Dach w zachodniej części babińca został znacznie wysunięty przed zrąb ściany i podparty sześcioma drewnianymi, kanelowanymi kolumnami, tworzącymi wraz z trójkątnym szczytem dachu monumentalny portyk poprzedzający wejście do świątyni. Cerkiew została wzniesiona z drewna w konstrukcji zrębowej. Posadowiono ją na kamiennym podmurowaniu oraz poprzedzono wysokim, kamiennym tarasem ze schodami. Ściany cerkwi są oszalowane w pionie deskami i listwowane. Połacie dachów pokryte zostały blachą (wcześniej gontem). Wnętrze cerkwi oświetlone jest prostokątnymi oknami zamkniętymi łukiem odcinkowym. Drzwi wejściowe frontowe dwuskrzydłowe bogato dekorowane. Wnętrze w zasadzie jednoprzestrzenne, z wtórnymi, płaskimi stropami w prezbiterium, nawie i babińcu, założonymi na jednakowej wysokości. Przy zach. ścianie babińca znajduje się nadwieszony chór muzyczny.

Z dawnej cerkwi zachowało się częściowo oryginalne wyposażenie zap. z 2 ćw. XIX w., m. in. ikonostas z ikonami z k. XIX w. (w 1967 r. przesunięto go w głąb prezbiterium), 2 ołtarze boczne (dawniej złączone z ikonostasem) oraz wyposażenie przeniesione z innych obiektów - m. in. ikona Hodegetria z XVII w. z cerkwi w Michniowcu, pokrywa chrzcielnicy z 2 poł. XVII w. ze spalonej cerkwi w Lipiu, a także barokowa grupa Pasji i 2 rzeźby (św. Piotra i św. Pawła) przywiezione z kościoła w Warężu. Część dawnego wyposażenia znajduje się w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (carskie wrota z XVII w.)

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 10-06-2015 r.