Historia

Cmentarz parafialny w Chrzanowie został założony na przeł. XVIII i XIX w. lub w 1809 r. i był kilkukrotnie powiększany. W 1893 r., po kolejnym powiększeniu została ukształtowana tzw. stara część cmentarza. Nekropolia ma kompozycję kwaterową, oś głównej alei akcentuje kaplica grobowa Loewenfeldów (właścicieli miasta) ufundowana przez Henryka Loewenfelda po śmierci jego matki Róży w 1898 r. Opracowanie projektu zlecił on znanemu krakowskiemu architektowi Teodorowi Talowskiemu, który zgodnie z wolą fundatora wzorował się na jednej z londyńskich kaplic cmentarnych. Fundamenty kaplicy zostały wykonane z lokalnych dolomitów, bryła budowli z kamienia mikołajewskiego sprowadzonego z okolic Lwowa. Projekt realizowała w latach 1898-1900 krakowska firma budowlana „P. Kozłowski i M. Szczyrbuła”, kopuła pokryta „miedzianą łuską” została wykonana przez Józefa Góreckiego. Kaplica grobowa rodziny Loewenfeldów (obecnie kaplica cmentarna) kryje w swych podziemiach doczesne szczątki właścicieli miasta (Róża z Asherów Loewenfeld, Hugo Emanuel Loewenfeld, Henryk Loewenfeld, Bruno Loewenfeld ) i guwernera dzieci Loewenfeldów Hugo Gutschego.

Opis

Cmentarz parafialny w Chrzanowie znajduje się w pn. części miasta pomiędzy rozwidleniem dróg do Balina i Luszowic, a obecna kaplica cmentarna stoi przy głównej osi najstarszej części cmentarza. Kaplica grobowa Loewenfeldów została wzniesiona na planie krzyża greckiego w stylu klasycyzującego historyzmu. Składa się z podziemnej krypty z oknem na wysokości gruntu i naziemnej kaplicy z kolumnowym portykiem na osi środkowej fasady i ryzalitami w pozostałych elewacjach nakrytej kopułą. Przed portykiem znajdują się schody jednobiegowe ujęte po bokach w prostopadłościenne bloki. Portyk jest czterokolumnowy z tympanonem, kolumny są doryckie, żłobkowane, podtrzymujące belkowanie z architrawem ozdobionym naprzemiennie rozetkami i guzkami oraz tryglifowym fryzem z ząbkami. Przyczółek jest trójkątny z gładkim polem wewnętrznym, dekorowany w narożach palmetkowymi akretrionami. Pozostałe elewacje dekorowane są ryzalitami rozczłonkowanymi pilastrami, podtrzymującymi belkowanie i tympanon. Pomiędzy pilastrami obydwu elewacji bocznych znajduje się prostokątne okno ujęte w uszate obramienie z nadokiennikiem w formie prostego belkowania. Kopuła o silnie zaostrzonej sylwecie jest ośmiodzielna, żebrowana, z niską latarnią, zwieńczoną żelaznym krzyżem. Krzyż jest kuty, ażurowy, trójlistny, wychodzący z dekoracji w formie liści akantu. Kopuła została pokryta blachą miedzianą trybowaną w rybią łuskę. W czaszy kopuły znajduje się świetlik wypełniony żółtym szkłem witrażowym w formie rybich łusek. Kopuła spoczywa na pedantywach, od ścian kaplicy jest oddzielona gzymsem. W oknach zastosowano szklenie gomółkami, posadzka wykonana jest z terakoty w stylizowane wzory roślinne.

Obiekt dostępny.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 07-10-2014 r.