dworzec kolejowy Białowieża Towarowa - Zabytek.pl
dworzec kolejowy Białowieża Towarowa
Adres
Białowieża, Stacja Towarowa 4
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. hajnowski, gm. Białowieża
podlaskim, bardzo dobrze zachowanych obiektów tego typu. Fakt, że został on postawiony na terenie prywatnej rezydencji carów rosyjskich zadecydował o tym, że nadano mu wyjątkowo reprezentacyjny charakter. W czasach współczesnych (lata 80. XX w.) był inspiracją dla takich artystów jak Andrzej Wajda, który kręcił tu sceny do swego filmu Biesy na podstawie powieści Fiodora Dostojewskiego. Po wzorowo przeprowadzonym remoncie dworzec został laureatem konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków pod nazwą Zabytek Zadbany w edycji na 2004 rok. W 2008 r. uzyskał pierwszą nagrodę w konkursie na Najlepiej Zachowany Zabytek Wiejskiego Budownictwa Drewnianego w Województwie Podlaskim. Podkreślono wówczas niezwykłą dbałość o zachowanie całej substancji zabytkowej, łącznie z układem pomieszczeń i system grzewczym. Obiekt posiada walory artystyczne nawiązując do bogato zdobionego, rosyjskiego budownictwa kolejowego przełomu XIX i XX wieku. Zdobienia ciesielskie szczytów, nadokienników nawiązują do budownictwa mieszkaniowego Rosji jak i tzw. wilii szwajcarskich (styl szwajcarski) popularnych w uzdrowiskach europejskich w tym czasie.
Historia
Budynek dworca powstał ok. 1903 r. na potrzeby obsługi carskiego dworca pałacowego zbudowanego już 1897 r. (obecnie nie istnieje). Służył on też jako obiekt dla obsługi rezydencji carskiej w Białowieży. Dworzec i jego malownicza architektura sprawiły, że gościły tu ekipy filmowe m.in. Niemców, Anglików, Japończyków. W latach 80. ubiegłego wieku Andrzej Wajda kręcił tu sceny do swojego filmu Biesy - ekranizacji powieści Fiodora Dostojewskiego. W latach 90. XX w. linię kolejową przy której obiekt funkcjonował zamknięto i od tej pory postępowała stale jego degradacja. W 2003 r. zabytkowe budynki zostały przekazane prywatnym właścicielom, którzy rozpoczęli tu poważne prace remontowe. W budynku dworca urządzono Carską Restaurację
Opis
Obiekt dworca kolejowego Białowieża Towarowa usytuowany jest ok. 2 km. na pd.-wsch. od centrum wsi. Budynek szerokofrontowy, zbudowany na rzucie wydłużonego prostokąta, z centralnymi ryzalitami akcentującymi szerszy hol z poczekalnią od strony peronu, kasą i pomieszczeniami służbowymi od tyłu. Korpus główny i ryzality przykryte dachami dwuspadowymi. Obiekt drewniany o konstrukcji zrębowej posadowiony na fundamencie kamiennym łączonym zaprawą, pokryty dachówką ceramiczną. Elewacje oszalowane w układzie poziomym, szczyty ukośnie. Uwagę zwracają bogato zdobione ornamentem ażurowym szczyty ryzalitów, okapy nadokienne oraz inne elementy ciesielskie. Wnętrze obiektu żywo nawiązuje do czasów Mikołaja II poprzez m.in. meble z przełomu XIX i XX w., portret władcy i inne detale z epoki.
Zabytek dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Grzegorz Ryżewski, OT NID w Białymstoku, 21.10.2014 r.
Rodzaj: infrastruktura kolejowa
Styl architektoniczny: inna
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.59902, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.158535