Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół cmentarny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl

kościół cmentarny pw. św. Mikołaja


kościół 1. poł. XIV w. Złotoryja

Adres
Złotoryja, Cmentarna 11

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. złotoryjski, gm. Złotoryja (gm. miejska)

Kościół pw. św. Mikołaja jest przykładem okazałej świątyni gotyckiej.

Historia

Kościół pw. Św. Mikołaja w Złotoryi (do 1945 r. - Goldberg) po raz pierwszy został wymieniony w dokumencie papieskim z 1217 roku. Pierwotna świątynia, zapewne drewniana, przeznaczona mogła być przede wszystkim dla osady górników zlokalizowanej na Górze Mikołaja.

Kościół wzniesiony został poza obrębem średniowiecznych murów miejskich w 1 poł. XIV w. W trakcie pożaru miasta w 1576 r. został spalony; odbudowa prowadzona była w latach 1576-1595 — wówczas wybudowano wieżyczkę kościoła i wyposażono wnętrze; z tego czasu pochodzi dwuosiowa bramka prowadząca na teren cmentarza od strony miasta związana z murem o charakterze obronnym (w kluczu bramy data 1591). Renesansowa świątynia spalona została w wyniku pożaru w 1840 r. Niezwłocznie przystąpiono do odbudowy kościoła według projektu mistrza budowlanego Engelharda Ganocha z 1840 r. (rysunki budowy nowej wieży oraz detali, projekt portalu z 1842 r.). Ponownie kościół został spalony w 1861 r. W 1862 r. przeprowadzono jego restaurację. Prace przy odbudowie wieży prowadzone były jeszcze w końcu XIX w. Obiekt użytkowany jest przez parafię katolicką od 1964 r., od 1972 r. stanowi jej własność. W latach 1974-1978 przeprowadzony został remont kapitalny kościoła: do 1977 r. przeprowadzono remont więźby dachowej, przełożenie pokrycia dachowego, częściowe oszklenie okien. W drugim etapie przeprowadzono prace wykończeniowe. W latach 1993-94 przeprowadzono remont filarów międzynawowych, wymieniono część konstrukcji więźby dachowej oraz przełożono pokrycie dachowe.

Obecny cmentarz komunalny składa się z trzech części. Pierwszą stanowi dawny jeszcze średniowieczny cmentarz kościoła św. Mikołaja, którego reliktem jest założony na owalu mur graniczny. Cmentarz ten, należący do miejskiej gminy ewangelickiej, został znacznie poszerzony w 2 poł. wieku XIX, w kierunku wschodnim. Mur graniczny wybudowano w l. 1892-1906. Na jego południowo-wschodnim krańcu, w bezpośrednim sąsiedztwie, powstał ok. 1870 nowy cmentarz katolicki.

Opis

Obecny kościół pw. św. Mikołaja jest budowlą murowaną z kamienia, o bryle gotyckiej, oskarpowaną. Orientowany, z prostokątnym prezbiterium od wschodu, oskarpowany, nakryty dachem dwuspadowym. Fasada zachodnia z centralnie umieszczonym kamiennym ryzalitem pozornym oraz narożami podkreślonymi kamiennymi lizenami zakończonymi ostrosłupowymi sterczynami (obeliskami). Szczyt opracowany schodkowo, z triforium oraz oraz okulusem na osi; partie boczne dekorowane ostrołucznymi blendami. W pseudoryzalicie główne wejście do kościoła ujęte kamiennym, uskokowo opracowanym portalem gotyckim (z 1 poł. XIV w, k. XV w.?) z uzupełnieniami neogotyckimi. Podobnie opracowany, mniejszy portal południowy.

Wnętrze jednonawowe, nakryte drewnianą, ostrołuczną pseudokolebką. Najważniejsze elementy neogotyckiego wyposażenia kościoła z XIX/XX w. Ołtarz główny, ambona, dwukondygnacyjne empory wokół wnętrza 1. poł. XVIII w. Na ścianach kościoła zabytkowe nagrobki mieszczan złotoryjskich. Na cmentarzu zespół kaplic grobowych.

Zabytek dostępny. Informacje o porządku nabożeństw na stronie internetowej parafii: http://www.sanktuarium-zlotoryja.pl

oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 18-11-2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.88299, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.127807