Historia

Dwór obronny w Zgłobniu wybudowano zapewne w 1570 roku, prawdopodobnie jako budowlę trzykondygnacyjną, mieszczącą na piętrze kaplicę. W 1 poł. XIX w. wybudowany został z inicjatywy Józefa Straszewskiego, ówczesnego właściciela majątku, nowy, klasycystyczny dwór i do przeniesiono siedzibę właścicieli miejscowości. Nowy obiekt wybudowany nieco na wschód, poprzedzono dziedzińcem z podjazdem a po jego wsch., pn. i pd. stronie urządzono park. Wtedy też rozebrano piętro dawnego dworu a od strony północnej dostawiono nową, parterową część, wielkości ok. połowy dotychczasowego rzutu. Przebudowę starego dworu, przystosowującą go do nowej funkcji spichlerza, wiąże się osobą Józefa Straszewskiego, ówczesnego właściciela majątku. Klasycystyczny dwór został w pocz. XX w. nieznacznie rozbudowany od północy o piętrowy aneks, wtedy dwór przeszedł na własność Józefa Wilnera. Rodzina Wilnerów zamieszkiwała w dworze do wybuchu 2 wojny światowej. Po upaństwowieniu majątku w budynku dworu umieszczono szkołę podstawową, na fragmencie parku zlokalizowano przystanek PKS. Po wybudowaniu nowego obiektu szkolnego w poł. lat 60. XX w. dwór stał nieużytkowany a przed nim, od strony drogi urządzono boisko do gry. Spichlerz pełnił funkcję magazynu GS. Od pocz. XXI w. dwór użytkowany jest jako warsztaty terapii zajęciowej. W 2011 r. wykonano odwodnienie budynku, osuszanie i izolację fundamentów i ścian piwnic oraz remont pokrycia dachowego. W parku dworskim urządzono plac zabaw dla dzieci. Spichlerz przeszedł na własność Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Jest w trakcie prac remontowo-konserwatorskich, mających na celu jego adaptację do funkcji magazynowych jako Regionalna Składnica Zabytków Archeologicznych.

Opis

Zespół dworski położony jest w środkowej części wsi, na stoku wzgórza górującego nad doliną potoku Lubcza. Klasycystyczny dwór usytuowany jest frontem do lokalnej, bocznej drogi, w pewnej odległości od niej, zagospodarowanej w przeszłości jako podjazd z gazonem a obecnie jako boisko szkolne. Należący do zespołu d. spichlerz dworski ulokowany jest po przeciwnej stronie drogi.

Dwór wybudowano na rzucie prostokąta z ryzalitem dobudowy od strony pn., o dwu traktach podłużnych i pięciu poprzecznych oraz w zasadniczej części oraz i trzech w dobudówce. Prostopadłościenna bryła, parterowa od frontu, dwukondygnacyjna, dzięki spadkowi terenu, od strony ogrodu, przekryta jest dachem czterospadowym i urozmaicona przełamaniem dachu nad ryzalitem rozbudowy oraz gankiem frontowym o czterech kanelowanych filarach z tympanonem i dwuspadowym zadaszeniem.

Ściany dworu są wymurowane z cegły, obustronnie tynkowane, dachy pokryte blachą płaską. Wejście w elewacji frontowej – zach. podkreślone zostało portykiem. Krótsze elewacje rozplanowane są jako trójosiowe, elewacja ogrodowa – siedmioosiowa, z oknami o różnych kształtach. 

Spichlerz dworski, dawny dwór obronny to niewielka budowla o zwartej bryle, dwukondygnacyjna. Pod dobudowaną w początkach XIX w. częścią północną brak jest podpiwniczenia. Obiekt na rzucie prostokąta o orientacyjnych wymiarach 12 x 19 m, z jednym traktem podłużnym i trzema poprzecznymi. Piwnice murowane są z kamienia, parter z cegły, dach kryty dachówką ceramiczną. Elewacja południowa bez otworów okiennych, w elewacji północnej widoczne cztery niewielkie, zamurowane otwory okienne, w elewacji wschodniej dwa otwory drzwiowe, z których jeden to wejście do piwnic z kamiennym portalem oraz pięć niewielkich otworów okiennych rozmieszczonych w trzech osiach, w elewacji zachodniej natomiast okna rozmieszczone w trzech osiach, pięć niewielkich okienek w skrajnych osiach i dwa większe okna w profilowanych, kamiennych opaskach w środkowej osi.

Park zachował się w postaci reliktowej. Na terenie d. ogrodów gospodarczych urządzono boiska sportowe, w jego pd. części ulokowany jest plac zabaw dla dzieci.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Barbara Potera, OT NID Rzeszów, 06-05-2019 r.