Starszy zbudowany w ramach inwestycji Banku Polskiego w latach 1836-1841, był częścią Ciągu Fabryk Żelaza na rzece Kamiennej, inicjatorem budowy którego był jeszcze Stanisław Staszic. Starachowickie "ogniwo" tego kombinatu to zakład z baterią trzech Wielkich Pieców opalanych węglem drzewnym. Nośnikiem energetycznym była rzeka Kamienna, na której wzniesiono liczne budowle hydrotechniczne, mające zaopatrzyć zakład w niezbędną energię. Z zakładu tego zachował się niezwykle ciekawy, tarasowy układ terenu, kanał zasilający (w części podziemny), oraz budynki Hali Lejniczej, Maszynowni i Kalafoniarni. Stanowią one bardzo ciekawy przykład klasycystycznego budownictwa przemysłowego. Nowszy Zakład Wielkopiecowy został wzniesiony tuż obok poprzednika w roku 1899 i był czynny do 19 marca 1968 roku. Posiadał on jeden Wielki Piec, za to opalany koksem, zaś jego urządzenia zasilane były energią z kilku maszyn parowych, zaś od lat 1927-1931 energią elektryczną. Zakład ten jest jedynym w całej Europie przykładem kompletnie zachowanego ciągu technologicznego Zakładu Wielkopiecowego z XIX wieku. Zabytkową wartość obiektu, który przechodził niewiele modernizacji i zachował swój pierwotny charakter, docenili współcześni, dzięki czemu już 12 lutego 1966 roku został on wpisany do rejestru zabytków (przez dwa lata pracował zatem jako obiekt zabytkowy). Nowy rozdział w jego historii rozpoczął się 1 stycznia 2001 roku, kiedy decyzją Powiatu Starachowickiego powstało Muzeum. Od tamtej pory trwają prace zmierzające do pełny\ej rewaloryzacji poszczególnych obiektów, w których prezentowane są wystawy poświęcone historii starachowickiego ośrodka przemysłowego, miejscowym tradycjom górniczo-hutniczym oraz okresowi powojennej produkcji samochodów ciężarowych STAR. Ciekawostką jest również wystawa paleontologiczna prezentująca zbiór skamieniałych tropów zwierząt żyjących w regionie świętokrzyskim w epokach permu, triasu i jury. Muzeum przygotowuje rocznie ok 40 różnorodnych zdarzeń muzealnych, będąc silnym "graczem" na kulturalnej mapie miasta, powiatu i regionu. W starachowickim Wielkim Piecu nie wytapia sie dzisiaj już surówki żelaza, jednak wytapia się kulturę.