Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża


kościół 1860 - 1865 Żelowice

Adres
Żelowice

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. strzeliński, gm. Kondratowice

Kaplica pałacowa z bogatą kolekcją płyt nagrobnych, wzniesiona wg projektu wybitnego architekta Carla Johanna Bogislawa Lüdeckego, stanowi cenny przykład neogotyckiej budowli sakralnej.

Historia

Kaplica pałacowa zbudowana została w latach 1865-1866 z inicjatywy Caroliny z domu hr. von Mettich und Mohr, primo voto von Wimmersberg, zmarłej w 1865 r., z fundacji jej drugiego męża dra Rudolfa Bernharda hr. Stillfried v. Alcántara und Rattonitz. Projekt kaplicy przygotował Carl Johann Bogislaw Lüdecke, z udziałem fundatora. Na przełomie 1866/67 roku kaplica służyła jako lazaret wojskowy. W roku 1868 odbyła się jej powtórna konsekracja.

Na ścianach wnętrza kaplicy i na elewacjach umieszczona została bogata kolekcja płyt nagrobnych, zgromadzonych przez fundatora, mająca stanowić wywód genealogiczny obu rodów szlacheckich. Część płyt została wtórnie polichromowana w 2. poł. l. 60. XIX w. przez malarza Krachwitza Mł. z Ząbkowic Śląskich. Po południowej stronie kościoła, w roku 1867, wzniesiony został neogotycki dwukondygnacyjny budynek klasztorny połączony z kaplicą łącznikiem. W budynku przebywały dwie siostry szarytki z domu zakonnego św. Elżbiety w Nysie.

Witraże do kaplicy przygotowane zostały w latach 1865-6 przez firmę dra Heinricha Oidtmanna w Linnich koło Akwizgranu. Ołtarz wykonany został przez Josepha Gabriela Mayera z Monachium. Około roku 1895został gruntownie przekształcony przez kolejnego właściciela majątku Franza de Paula v. Stillfried-Mettich. Jego autorstwa są również płaskorzeźby Drogi Krzyżowej oraz zdobiony dekoracją figuralną pulpit.

W roku 1966 kościół był remontowany. W roku 1975 dostawiono kruchtę zachodnią oraz założono nową emporę organową.

Opis

Neogotycka kaplica, obecny kościół filialny, wzniesiona została we wschodniej części parku pałacowego, na znacznym wyniesieniu. Jest budowlą orientowaną Od południa połączona została jednotraktowym łącznikiem z wzniesionym nieco później neogotyckim dwukondygnacyjnym budynkiem klasztornym, który obecnie pełni funkcję domu parafialnego.

Kaplica murowana z cegły, w dolnej części, mieszczącej kryptę, murowana z ciosów granitowych. Korpus kościoła jest pięcionawowy w układzie bazylikowym z silnie wydłużonym dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym pięciobocznie. Pod całym korpusem nawowym i częścią prezbiterium znajduje się krypta. Wejście do kościoła poprzedzone zostało kamiennymi lustrzanymi schodami. W przyziemiu, między biegami schodów, umieszczono wejście do krypty. Na podeście schodów współcześnie zbudowano niewielką kruchtę. Elewacje zwieńczone szerokim fryzem, zdobionym motywem czteroliścia, opięte zostały uskokowymi przyporami, przy nawach bocznych przykrytymi wysokimi piaskowcowymi sterczynami. W prezbiterium i nawie głównej zastosowano wysokie ostrołuczne otwory okienne, w nawach bocznych ostrołuczne triforia. Nawa główna przykryta została dachem dwuspadowym, z ustawioną na kalenicy wysoką smukłą sygnaturką, na planie ośmioboku, z ostrosłupowym hełmem, zwieńczonym okazałym krzyżem. Nawy boczne, znacznie niższe nawy głównej, przykryte zostały dachami pulpitowymi. Fasada zwieńczona została schodkowym szczytem. Ponad współczesną kruchtą widoczny jest ostrołucznie zamknięty otwór okienny z bogatą dekoracją maswerkową. Nad oknem umieszczona została piaskowcowa płaskorzeźba przedstawiający anioła trzymającego dwie tarcze herbowe, rodu von Mettich i von Stillfried, oraz banderolę z inskrypcją będącą łacińskim cytatem z ewangelii św. Jana (10,9,Ja jestem bramą ...), wykonana przez wrocławskiego rzeźbiarza Franka, wg projektu Carla Johanna Bogislawa Lüdeckego.

Prezbiterium i nawa sklepione zostały sklepieniem krzyżowo-żebrowym, nawy boczne sklepieniem krzyżowym, wspartym na kolumnach.

We wnętrzu, na ścianach, umieszczono kolekcję płyt nagrobnych. Z pierwotnego wyposażenia zachowany jest także, między innymi, bogato dekorowany drewniany neogotycki ołtarz, ustawiony na piaskowcowej mensie oraz płaskorzeźbione stacje Drogi Krzyżowej.

Obiekt dostępny. Otwarty w czasie nabożeństw.

Maria Czyszczoń, 4.10.2017r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.82301, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.107302