Popularność zawdzięcza talentom malarskim mieszkanek. Ściany domów, zabudowań gospodarczych, a nawet studnie, psie budy, płoty ozdabiane są pięknymi, kolorowymi, kwiatowymi ornamentami. Barwne ściany chałup harmonizują z zielenią drzew i pełnymi kwiatów ogródkami. Bogato zdobione są również wnętrza domów. Kolorowe wzory na meblach, ścianach, powałach, haftowane poduszki i kapy, ręcznie malowane garnuszki i talerze zadziwiają bogactwem motywów. Malowanie budynków odbywa się w Zalipiu w okresie poprzedzającym Zielone Świątki i jest związane z powszechnym zwyczajem odświeżania chałup na wiosnę. Tematem malatur ściennych są głównie motywy kwiatowe: bukiety osadzone w koszach lub dzbanach, kwiaty „rzucane” nieregularnie, wieńce lub girlandy malowane zwłaszcza pod obrazami, drobne szlaczki. Wzory maluje się tylko czystymi farbami, bez ich mieszania, używając pędzli własnego wyrobu. Stosuje się farby wodne lub rozrabiane z mlekiem czy białkiem kurzym. Za odkrywcę zalipiańskiej sztuki ludowej uważa się Władysława Hickla, który w 1906 r. opublikował artykuł w czasopiśmie „Lud”, gdzie zwrócił uwagę na oryginalność malowanek. Od kilkunastu lat, w czerwcu każdego roku odbywa się w Zalipiu konkurs na najładniej pomalowane domy, pod nazwą „Malowana Chata”. Prace Zalipianek eksponowane są w „Domu Malarek”.

Historia

Zagrodę wybudowali Felicja Curyłowa z mężem w latach 30. XX w. Felicja Curyłowa (1904-1974) była wybitną zalipiańską malarką, jedną z pierwszych uczestniczek dorocznych konkursów „Malowana Chata”. Po jej śmierci zagrodę zakupiła „Cepelia” i w 1978 r. przekazała Muzeum Okręgowemu w Tarnowie. Mieści się tu muzeum sztuki ludowej (Oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie). W 1981 r. na przylegające do posesji pole przeniesiono z innej części wsi tzw. chatę biedacką. Zagroda położona jest w południowej część wsi, w przysiółku Nowiny. Zachowana in situ, składa się z domu, stajni, stodoły i studni.

Opis

Budynki rozmieszczone są na planie litery U. Cały teren muzeum otoczono plecionym płotem. Budynki są drewniane i podobne do innych wiejskich zabudowań z okolicznych terenów. Elewacje malowane w różnobarwne kwiaty. Zagroda została zachowana niemal w identycznej postaci, w jakiej istniała za życia malarki. We wnętrzach znajdują się oryginalne meble, naczynia, oleodruki i pamiątki po artystce, a ściany i piec zdobią malowane kwiaty. W komorze domu zachowały się pierwsze malowidła Felicji Curyłowej.

Zabytek dostępny w godzinach otwarcia Muzeum.

Oprac. Olga Dyba, OT NID w Krakowie, 10.07.2014 r.