willa - Zabytek.pl
Adres
Zakopane, Stanisława Witkiewicza 19
Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. tatrzański, gm. Zakopane
Zachowała się do dzisiaj niemal w pierwotnej formie.
Historia
Willa została wzniesiona w 1898 r. (data na sosrębie). Projektant budynku nie jest znany, ale wg przekazu rodzinnego Kraszewskich jego powstanie wiąże się z osobą Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego. Fundatorką willi była Justyna z Krzeptowskich Fedro, która wybudowała ją na miejscu starszego obiektu znanego z planu Zakopanego zamieszczonego w „Almanachu Tatrzańskim” z 1894 r. W maju 1910 r. Justyna Fedrowa sprzedała budynek dr Wacławowi Kraszewskiemu (1872-1931), znanemu zakopiańskiemu lekarzowi i społecznikowi. Dom utrzymał się w posiadaniu rodziny do chwili obecnej. Dzięki zabiegom — początkowo córki doktora Janiny Szmurło (1978), a później jego wnuczki Magdaleny Kraszewskiej (obecnej współwłaścicielki), a także pomocy Muzeum Tatrzańskiego 1990 r. z dotacji konserwatorskiej wymieniono gontowe pokrycie dachowe. W następnych latach budynek był systematycznie remontowany i konserwowany z inicjatywy Magdaleny Kraszewskiej, która urządziła tu galerię sztuki stanowiącą miejsce wielu spotkań i inicjatyw kulturalnych.
Opis
Willa usytuowana jest przy ul. Witkiewicza, w otoczeniu ogrodu, zwrócona frontem do ulicy. Budynek stanowi przykład skromnej willi w stylu zakopiańskim i dotrwał do dzisiejszych czasów niemal w pierwotnej formie. Willa założona na rzucie prostokąta, dwutraktowa, czteroosiowa, o trójdzielnym układzie w trakcie frontowym, z korytarzem. Parterowa, z użytkowym poddaszem, poprzedzona gankiem. Posadowiona na podmurówce z kamienia ciosanego. Częściowo podpiwniczona. W dachu, od frontu, w osi środkowej, facjata z balkonem, po której obu stronach znajdują się „wyglądy”. Nakryta dachem dwuspadowym z przyczółkami. Obiekt drewniany, konstrukcji zrębowej, płazy wiązane „na jaskółczy ogon”. Dach kryty gontem. Elewacja frontowa poprzedzona oszklonym gankiem. Na osi środkowej facjata z drewnianym balkonem, z ażurowo, ozdobnie wycinaną balustradą. Otwory okienne i drzwiowe prostokątne, w opaskach. Okna werandy o ozdobnym układzie szprosów, balustrada ozdobnie wycinana. Okapy dachu posadowione są na ozdobnie wyciętych rysiach. Szczyty dachowe w elewacjach bocznych oraz facjatka ozdobione motywem „słoneczka”. We wnętrzach stropy belkowe i sosręby, na jednym z nich, w pomieszczeniu środkowym, wyryta jest data „1898”, w pokoju wsch. napis „Szczęść Boże”. Zachowały się oryginalne piece kaflowe ze stylowych kafli.
Obiekt dostępny z zewnątrz przez cały rok, wewnątrz w godzinach otwarcia Galerii Sztuki Współczesnej.
Oprac. Olga Dyba, NID OT w Krakowie, 18-01-2016 r.
Rodzaj: willa
Styl architektoniczny: zakopiański
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.191385, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.407151