Wewnątrz świątyni zachowało się polichromowane pozorne sklepienie kolebkowe z XVIII w. We wnętrzu z zachowanym polichromowanym pozornym sklepieniem oraz barokowo i rokokowym wyposażeniem.

Historia

Na terenie Starogrodu znajdował się gród wczesnośredniowieczny wzmiankowany w 1232 r. W XIII wieku w miejscowości wybudowano zamek krzyżackich, który do 1454 r. był siedzibą komturów. Od końca XV w. do rozbiorów, Starogród należał do biskupów chełmińskich i był ośrodkiem administracyjnym znacznego kompleksu dóbr biskupich zwanych kluczem starogrodzkim. Kościół pw. św. Barbary (wcześniej pw. św. Piotra) został wzniesiony w 1754 r., z fundacji bpa chełmińskiego Wojciecha Leskiego, w miejscu poprzedniego zapewne gotyckiego. Gruntownie odnowiony pod koniec XIX w. i w 1907 r. Znacznie uszkodzony podczas II wojny światowej, odbudowany w 1946 r. W ostatnich latach przeprowadzono w kościele prace konserwatorsko - rewaloryzacyjne wyposażenia wnętrza: m.in. ołtarza głównego, ołtarzy bocznych, ambony oraz polichromii sklepienia w prezbiterium. W 2008 r. wykonano remont dachu.

Opis

Kościół usytuowany w północnej części wsi, przy drodze do Chełmna. Teren wokół świątyni wraz z cmentarzem otoczony ceglanym murem. Zbudowany w stylu późnobarokowym, nieorientowany. Prezbiterium zwrócone ku północy, zamknięte trójbocznie, przy prezbiterium dwa prostokątne, symetryczne pomieszczenia – od zachodu zakrystia od wschodu składzik. Nawa szersza od prezbiterium, na rzucie prostokąta, z dwiema kaplicami usytuowanymi symetrycznie pośrodku ścian bocznych oraz dwiema kwadratowymi wieżami wbudowanymi w narożniki elewacji południowej. Korpus nawowy kryty dwuspadowym dachem, nad prezbiterium i kaplicami dachy wielopołaciowe, nad zakrystią i składzikiem pulpitowe, stanowiące przedłużenie połaci dachu nad prezbiterium. Hełmy wież czterodzielne o falistym wykroju, zwieńczone chorągiewkami z herbami bpa Leskiego oraz datami 1758 r. i 1948 r.

Kościół murowany z cegły, otynkowany, na niskim cokole, elewacje zwieńczone wydatnym, profilowanym gzymsem koronującym. Fasada dwukondygnacyjna z wieżami wysuniętymi przed lico; pośrodku przyziemia portal zamknięty półkoliście, nad którym umieszczono marmurową tablicę erekcyjna z datą 1759 r., herbami Nałęcz oraz biskupa Wojciecha Leskiego, w górnej strefie nisza z rzeźbą Chrystusa Dobrego Pasterza. Szczyt zwieńczony przerwanym przyczółkiem, w którym znajduje się nastawa z niszą i wyciętym z blachy Barankiem Eucharystycznym. Wnętrze nakryte pozornymi sklepieniami o łuku obniżonym, sklepienie nawy zrekonstruowane w 1946 r. Pod prezbiterium i kaplicami krypty kryte stropami. W przybudówkach i kaplicach sklepienia żaglaste.  Chór muzyczny między wieżami neobarokowy z 1946 r., wybudowany wg projektu Jerzego Remera. Na sklepieniu prezbiterium zachowana rokokowa polichromia  z 2. poł. XVIII w. prawdopodobnie autorstwa malarza chełmińskiego Krzysztofa Chamskiego (wykonał także polichromie w kościołach: w Młyńcu, pow. toruński i Szynychu, pow. grudziądzki) z przedstawieniem baranka apokaliptycznego oraz alegorii siedmiu sakramentów. Polichromia należy do grupy najcenniejszych obiektów tego typu na terenie ziemi chełmińskiej. Wnętrze kościoła zdobią obiekty zabytkowe, z których na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny, późnobarokowy, w polu środkowym  z płaskorzeźbą św. Barbary, anioła i młodzieńca. Ołtarze boczne z obrazami: Koronacja NMP i św. Rocha, Sebastiana i Jerzego, regencyjne z 1730 r., wykonane przez warsztat toruński i pochodzące z kościoła św.św. Janów w Toruniu, przeniesione do Starogrodu  w 1946 r. jako dar biskupa K. Kowalskiego z Pelplina. Rokokowa ambona z ok. 1760 r, z baldachimem zwieńczonym koroną z puttami. Barokowa chrzcielnica z XVIII w. puklowana, z wężem i czaszką Adama u podstawy. Marmurowa kropielnica, ośmioboczna z XVII w. Płyta nagrobna bpa Wojciecha Leskiego, kamienna z 1758 r. oraz epitafium tego bpa, rokokowe  z ok. 1758 r. w kształcie sarkofagu na konsoli zwieńczone portretem zmarłego.

Kościół dostępny w trakcie nabożeństw.

Marzenna Stocka OT NID w Toruniu, 05-02-2018