Historia

Kościół katolicki zbudowany w latach 1911-1913, dla erygowanej w roku 1898 roku parafii utworzonej na terenie dynamicznie rozwijającego się osiedla Gajowice, założonego w południowej części miasta.

Budowa kościoła poprzedzona została ogłoszeniem zamkniętego konkursu architektonicznego, w którym zwyciężył projekt wykonany przez Ludwiga Schneidera. Jednak nie został on zrealizowany. Opracowanie nowego projektu zlecono w roku 1908 architektowi Josephowi Maasowi. Wykonany przez niego projekt zatwierdzono do realizacji w roku 1910. Prace budowlane prowadzone były pod kierunkiem Josepha Wirsiga. Położenie kamienia węgielnego miało miejsce 23.04.1911 r. Poświęcenie kościoła nastąpiło już roku następnym.

W czasie działań wojennych kościół dużym stopniu uległ zniszczeniu. W roku 1947 przekazany został przybyłym z Krakowa franciszkanom (Braciom Mniejszym Konwentualnym). W tym samym roku przystąpiono do jego odbudowy. Główne prace zwiane z odbudową kościoła zakończone zostały w roku 1953.

Opis

Kościół usytuowany jest w południowej części miasta, w dzielnicy Krzyki, obecnie na terenie Osiedla Powstańców Śląskich, na trójkątnym placu wyznaczonym ulicami Gajowicką, Kruczą i Grochową; prezbiterium zwrócony na płd.-wsch. Bryła i elewacje neoromańskie, wnętrze neogotyckie.

Założony na planie krzyża łacińskiego trójnawowy pięcioprzęsłowy z prezbiterium zamkniętym półkolistą apsydą ujętą dwiema wieżami oraz z częścią zachodnią rozwiązaną jako rozbudowany masyw wieżowy z pseudotranseptem i prostokątną kruchtą, przy której koliste wieżyczki klatek schodowych. Po północnej stronie prezbiterium zakrystia wzniesiona na planie prostokąta, po stronie południowej kaplica zakończona od wsch. półkolistą apsydą. Kościół halowy o silnie rozczłonkowanej, addycyjnej bryle kryty dachami dwuspadowymi z czterokondygnacyjną wieżą, wzniesioną na planie kwadratu, opiętą narożnymi kolistymi wieżyczkami, zwieńczoną wysokim ostrosłupowym hełmem. Apsyda prezbiterium ujęta wysokimi, wyprowadzonymi ponad dach korpusu, 4-kondygnacyjnymi wieżami, czworobocznymi, od kondygnacji II przechodzącymi w ośmioboczne, przykryte ostrosłupowymi hełmami. Elewacje w dolnej części wyłożone piaskowcową okładziną w formie rustykalnych boni, powyżej rozczłonkowane wąskimi lizenami, zwieńczone piaskowcowym fryzem arkadkowym. W elewacjach korpusu, apsydy prezbiterium oraz pseudotranseptu otwory okienne zamknięte łukiem pełnym. W elewacjach transeptu oraz w kruchcie okazałe rozety. W dolnej części elewacji pseudotranseptu oraz w kaplicy i zakrystii triforia o kapitelach, bogato zdobionych motywami roślinnymi, zoomorficznymi nawiązującymi do rzeźby romańskiej oraz przedstawiające figuralne sceny biblijne. Otwory wejściowe zamknięte łukiem pełnym, ujęte piaskowcowymi, uskokowo rozglifionymi portalami, zdobione archiwoltami wspartymi na kolumienkach o kostkowych kapitelach, zdobionych stylizowanymi motywami palmety. W górnej części apsydy galeria triforyjna.

Wnętrze przykryte sklepieniami żebrowymi, w nawie głównej gwiaździstymi, w nawach bocznych przeskokowymi, wspartymi na wiązkowych filarach o piaskowcowych głowicach i pierścieniowych przewiązkach na służkach. Wyposażenie kościoła współczesne.

Zabytek dostępny.

oprac. Maria Czyszczoń, OT NID we Wrocławiu, 20.09.2014 r.