Wyróżniała go również forma architektoniczna, nawiązująca do tradycji angielskiego gotyku Tudorów.

Historia

Dworzec Wrocław Główny, pierwotnie Kolei Górnośląskiej i Wrocławsko-Poznańsko-Głogowskiej, nazywany Centralnym lub Górnośląskim, wzniesiony został w l. 1855-57 wg projektu Wilhelma Grapowa. Zastąpił on dotychczasowy Dworzec Kolei Górnośląskiej z l. 1841-42 (wg proj. Augusta Rosenbauma), usytuowany przy ul. S. Małachowskiego 13, który okazał się zbyt mały dla rozwijającej się linii kolejowej łączącej Wrocław z Górnym Śląskiem, a od 1853 r. również z Poznaniem.

W l. 1899-1904 dworzec rozbudowano wg projektu Bernharda Klüsche, wynosząc nad poziom gruntu tory, które ułożono na wysokich wiaduktach, co pozwalało przeprowadzić pod nimi przejścia i przejazdy łączące centrum Wrocławia z jego południową częścią. Zmieniono układ i dyspozycję wnętrz głównego budynku oraz zlikwidowano pierwotną halę peronową zastępując ją obecną halą obsługi podróżnych. Na południe od niej, na terenie wcześniejszych składów węgla, zbudowano pięć nowych peronów, do których poprowadzono tunele biegnące pod torowiskami. Cztery z peronów nakryto ogromną, przeszkloną halą o stalowej konstrukcji, a komunikujące je schody zabezpieczono secesyjnymi balustradami. Nowe, okazałe siedziby otrzymały spedycja pocztowa i ekspresowa, mieszczące się dotąd w bocznych pawilonach.

Dworzec modernizowano następnie w 1925, l. 1945-49 i 1960 roku. W l. 2010-2012 przeprowadzono jego generalny remont połączony z rewitalizacją; wnętrzom z zachowanym historycznym wystrojem przywrócono wygląd z ok. 1905 roku.

Opis

Dworzec usytuowany przy ul. J. Piłsudskiego, w pd.-wsch. części miasta, na dawnym Przedmieściu Świdnickim, poprzedzony jest od pn. rozległym placem.

Główny budynek dworca w stylu neogotyku angielskiego, założony został na planie wydłużonego prostokąta, o trzech portykowych ryzalitach silnie wysuniętych w stronę placu, poprzedzonych podjazdami. Dominujący w kompozycji całości ryzalit środkowy z arkadowym portykiem w przyziemiu, ujmują dwie ustawione ukośnie, wysmukłe wieże, do 2/3 wysokości kwadratowe, wyżej ośmioboczne. Elewacje gmachu wieńczy attyka w formie krenelażu, z licznymi wieżyczkami-sterczynami. Zasadniczy, dwukondygnacyjny korpus budynku był pierwotnie półtoratraktowy, z przylegającą od pd. halą peronową, krytą przeszklonym, dwuspadowym dachem. Hala ta po przebudowie dworca w l. 1899-1904 została zastąpiona przez obecną halę obsługi podróżnych z kolebką na stalowych dźwigarach. Od południa do hali obsługi podróżnych przylega pięć peronów zadaszonych ogromną, przeszkloną, czteronawową halą o konstrukcji stalowej. Perony dostępne są dla pasażerów przez dwa przejścia podziemne - tunele poprowadzone pod torowiskami; prowadzące na perony schody zabezpieczają ozdobne, secesyjne balustrady. Trójkondygnacyjne i trójtraktowe ryzality budynku dworca mieszczą na osi korytarze wychodzące na dawną halę peronową - obecnie halę obsługi podróżnych. Korytarze te nakrywają sklepienia żaglaste na gurtach, wsparte na żeliwnych kolumnach. W części pomieszczeń dworca zachowane są drewniane, neogotyckie stropy, niektóre o bogatej snycerce.

Zabytek dostępny.

oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 23-12-2015 r.