Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

klasztor, ob. sąd - Zabytek.pl

klasztor, ob. sąd


klasztor XVII w. Wodzisław Śląski

Adres
Wodzisław Śląski, Sądowa 3

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. wodzisławski, gm. Wodzisław Śląski

Gotycki kościół wzniesiony w XV w.z budynkami klasztornymi przylegającymi do kościoła od północy, wzniesionymi w XVII wieku .

Historia

Konwent franciszkański został założony w 1257 r. wkrótce po otrzymaniu praw miejskich przez Wodzisław. W początkach istnienia budynki były prawdopodobnie drewniane. Spłonęły podczas pierwszego wielkiego pożaru miasta. Ale już ok. 1280- 1290 r. zostały odbudowane jako prawdopodobnie murowane- jedne z pierwszych w mieście. Sprowadzenie zakonników do miasta przypada na czas podróży wizytacyjnej św. Bonawentury, ówczesnego generała zakonu franciszkanów i jednego z wybitniejszych umysłów średniowiecza. W XV w. do budynku klasztornego dobudowano kościół klasztorny pw. św. Trójcy. W XVII w. wzniesiono obok kościoła nowy budynek klasztoru wraz z obszernym dziedzińcem.

Prawdopodobnie pierwszą poważną przebudowę kościoła przeprowadzono w 1738 r. po pożarze świątyni. Wzmocniono mury, przelicowując w cegle uszkodzone fragmenty; zaimplementowano elementy barokowe- zgodne z panującym stylem; zmieniono kształt otworów okiennych- zamknięto je łagodnymi, półkolistymi łukami i rozglifiono od wewnątrz. W miejscu zamurowanych okien pozostawiono w murze głębokie, rozglifione blendy. Wnętrze nawy rozczłonkowano filarami przyściennymi, a prezbiterium podwójnymi pilastrami.

Kres działalności wodzisławskich minorytów położył wydany w 1810 r. powszechny edykt o kasacji zakonów. Majątki przeszły na rzecz skarbu państwa pruskiego. W 1814 r. zespół klasztorny został odkupiony przez Magistrat Wodzisławia, który w części dawnego klasztoru ulokował swoje biura, a resztę przeznaczył na potrzeby sądu, szkoły powszechnej i cele mieszkalne. Świątynia ucierpiała ponownie podczas wielkiego pożaru w 1822 r. W 1830 r. pofranciszkański kościół został nabyty przez parafię ewangelicką dzięki staraniom jej patrona Ernesta von Strachwitz. Do II wojny światowej obiekt stopniowo niszczał. Zawaleniu uległo sklepienie które w 1855 r. zastąpiono stropem drewnianym. Kilka lat później podwyższono wieżę. W 1909 r. zrównano wysokość korpusu nawowego z prezbiterium i nakryto obydwie przestrzenie wspólnym dachem trójspadowym. W trakcie II wojny został niemal całkowicie zniszczony- po zdjęciu w 1942 r. dzwonów w 1943 r. zawaliła się wieża. W kolejnych latach kościół został zbombardowany i planowano jego rozbiórkę. Ze względu na wartość historyczną zdecydowano odbudować kościół (1953- 1963 r.). W 2007 r. wymieniono dach w budynkach klasztoru i kościoła oraz prowadzono badania archeologiczne. W latach 2008-2011 budynek kościoła gruntownie zmodernizowano. W 2010 r. sprowadzono ambonę i XIX wieczny ołtarz neogotycki, drewniany, z obrazem „Wniebowstąpienie Pańskie” (namalowany prawdopodobnie w 1874 r. przez Augusta Bertelmanna) ołtarz sprowadzono ze zniszczonego kościoła luterańskiego w Stawiszynie koło Kalisza.

Opis

Zespół położony kilkadziesiąt metrów na południowy zachód od Rynku Starego Miasta, przy ulicy Minorytów mającej swój początek w narożu Rynku.

Kościół wzniesiony w XV w. orientowany, usytuowany kalenicowo do ul. Minorytów, jednonawowy, o trójprzęsłowym korpusie przechodzącym w nieco węższe i wydłużone, trójprzęsłowe prezbiterium, zamknięte trzema ścianami ośmioboku i sklepione krzyżowo-żebrowo. Cały budynek nakrywał wysoki, dwuspadowy dach, zamknięty od strony zachodniej wydatnym szczytem. Naroża świątyni wsparte zostały ukośnie ustawionymi przyporami, podobnie jak ściana południowa nawy i prezbiterium. Ściany prezbiterium prześwietlone smukłymi, zwieńczonymi ostrymi łukami, otworami okiennymi. Od pd. przylegała do prezbiterium zakrystia, do której prowadziło przejście obramowane kamiennym, fazowanym portalem ostrołukowym. Podobnym portalem przyozdobione było przejście do klasztoru. Główne wejście do kościoła ulokowane w pd. ostatnim przęśle nawy, wiodą do niego kamienne schody. W ścianach nawy okna zwieńczone odcinkiem łuku, usytuowane na dwóch poziomach, w ostatnim przęśle nawy w elewacji północnej, na poziomie drugiej kondygnacji zaślepione, pozostawione w formie obramionych blend. Obecnie kościół tynkowany z odsłoniętą, w południowej elewacji kościoła, jako świadek częścią nie potynkowaną ,ukazującą oryginalny ceglany wątek muru. Pierwotny wygląd i wyposażenie kościoła nie zachowało się. XVII-wieczny budynek klasztorny dostawiony do kościoła od strony północnej , wzniesiono na planie zbliżonym do kwadratu, z wirydarzem wewnątrz i wejściem głównym w południowej ścianie szczytowej skrzydła wschodniego, obok trójbocznego zamknięcia prezbiterium. Dwukondygnacjowy z użytkowym poddaszem, przykryty dachem mansardowym z nowszymi lukarnami. Skrzydła klasztorne północne i wschodnie dziewięcioosiowe, symetryczne, skrzydło zachodnie siedmioosiowe, dostawione ścianą szczytową do ściany nawy kościoła. Wnętrze przekształcone.

Obiekt dostępny z zewnątrz; kościół dostępny po uzgodnieniu z kancelarią parafii ewangelickiej, budynek sądu możliwy do obejrzenia wewnątrz w godzinach pracy sądu.

oprac. Aleksandra Bednarska, 13-12-2015.

Rodzaj: klasztor

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.103094, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.321615