Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kurhan, st. 1 - Zabytek.pl

Adres
Wiszenki

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Skierbieszów

Kurhan/kopiec w Wiszenkach jest jednym z niewielu tego typu zabytków związanych z okresem wczesnego średniowecza na Lubelszczyźnie.

Zrekonstruowany po wykonaniu badań wykopaliskowych, nadal stanowi ważny element krajobrazu kulturowego. Mogiła jako istniejąca w miejscowości „od zawsze”, mimo utraty rangi zabytkowej, jest nadal nośnikiem wartości związanych z dziedzictwem kulturowym tego terenu.

Usytuowanie i opis

Kurhan jest położony około 300 m na północ od zwartej zabudowy wsi Wiszenki, na pagórkowatym terenie w strefie poza dolinami, na terenie otwartym (polu ornym).

Kopiec ziemny o lokalnej nazwie „Kopiec Szwedzki Wielki” stanowi obecnie rekonstrukcję dawnego kurhanu. Jego pierwotne wymiary nie są znane. Po zakończeniu badań archeologicznych nie został zrekonstruowany. Właściciel terenu odtworzył nasyp kurhanu we własnym zakresie. Posiada on obecnie wysokość ok. 2 m i średnicę u podstawy ok. 10 m. Wyłączony jest z upraw rolnych i stanowi nieużytek.

Po raz pierwszy kurhan został zauważony w trakcie pomiarów wsi Wiszenki w 1856 roku, które wykonał geometra Jakub Kowalski i naniósł kopiec na plan: „Pierworys pomiarów wsi Wiszenki, Sulmice oraz części gruntów Wsi i Folwarku Monasterem położonych w Guberni Lubelskiej Powiecie Zamojskim Okręgu Szczebrzeskim do Dóbr Ordynacji Zamojskiej należących”. Do czasu badań archeologicznych uważano, zgodnie z miejscową tradycją, że mogiła pochodzi z czasów wojen tatarskich lub szwedzkich. Kurhan przebadany w latach 1975-76 i pozostawiony po zakończeniu prac wykopaliskowych w formie kilku hałd ziemi, na początku XXI wieku został zrekonstruowany przez właściciela pola. W niedalekiej odległości na południe od kurhanu, zaznaczone zostały na wyżej wymienionej mapie trzy inne kopce oznaczone jako „Mogiły”, które były dobrze czytelne na powierzchni jeszcze w latach 70. XX wieku. W kolejnych latach zostały całkowicie zniwelowane orką i w trakcie badań powierzchniowych przeprowadzonych w 2002 roku przez Jerzego Kuśnierza, nie były już widoczne w terenie.

Historia

Archeologiczne badania wykopaliskowe wykazały, że kopiec należy łączyć z okresem wczesnego średniowiecza, prawdopodobnie X-XI wiekiem.

Stan i wyniki badań

Prace wykopaliskowe, którymi objęto cały kurhan, prowadził w latach 1975-1976 Andrzej Kempisty z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Badania powierzchniowe AZP na stanowisku przeprowadził w 2002 roku Jerzy Kuśnierz.

Kurhan w takcie prac wykopaliskowych został przebadany całościowo. W literaturze nie ma wzmianki na temat wyników badań. Nie zachowała się również dokumentacja z prac terenowych. Według informacji ustnych autora badań wykopaliskowych oraz zwiadu terenowego wykonanego w 1988 r. przez WKZ, kurhan został rozkopany w całości i pozostał w formie kilku hałd. Relacje mieszkańców wsi obserwujących wykopaliska mówią o kilku szkieletach ( w tym dziecka z „połamaną” czaszką) odkrytych na głębokości 80-100 cm, oraz śladach ognisk w nasypie. Badacz stanowiska określił datowanie obiektu na X-XI wiek.

Kurhan jest dostępny dla zwiedzających.

oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 15-04-2016 r.

Rodzaj: stanowisko sepulkralne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.2016, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.2220003