Sklepienie nawy dekorują plafony z freskami autorstwa wybitnego, śląskiego malarza Georga Wilhelma Neunhertza.

Historia

Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii i kościoła w Wilkszynie pochodzą z 1335 roku. Od 1220 do 1810 r. wieś wraz z okolicznymi gruntami stanowiła uposażenie klasztoru cystersów w Lubiążu. W 1667 r. kościół opisany został jako drewniana budowla kryta gontem, z kamiennym prezbiterium, sklepioną zakrystią, nawą nakrytą malowanym stropem oraz wolnostojącą dzwonnicą.

Obecna, barokowa świątynia wzniesiona została w 1721 r., na miejscu wcześniejszej budowli, którą rozebrano. Pozostawiono jedynie mur ogradzający cmentarz przykościelny, wystawiony po 1610 roku. Przy wyposażeniu i wystroju nowej świątyni pracowali artyści zatrudnieni w lubiąskim opactwie cystersów, m.in. Georg Wilhelm Neunhertz, autor malowideł sklepiennych.

W 1909 r. kościół poddano restauracji, z tego też roku pochodzi portal w pd. ścianie nawy.

W 1980 r. wzmocniono sklepienie oraz mury świątyni wieńcem i stalowymi kotwami, a także przeprowadzono remont dachu. Kolejne prace remontowe wykonano w l. 1972-1974 oraz 2010-2012 (odnowienie elewacji).

Opis

Kościół usytuowany na niewielkim wyniesieniu w centralnej części wsi, otoczony jest cmentarzem, który ogradza kamienno-ceglany, tynkowany mur z dwoma bramami. Przy bramie wschodniej, barokowa figura św. Jana Nepomucena z 1. poł. XVIII w. ustawiona wtórnie na postumencie wieńczącym kapliczkę z przełomu XIX/XX wieku. Po drugiej stronie drogi barokowa plebania z 2. ćw. XVIII wieku.

Kościół barokowy orientowany, murowany, tynkowany, nakryty dwuspadowym, ceramicznym dachem. Salowy, na planie prostokąta, z trójprzęsłową nawą i jednoprzęsłowym prezbiterium z półkolistą apsydą. Przy nawie od zachodu czworoboczna wieża, którą wieńczy cebulasty hełm z latarnią; od południa zakrystia z dachem trójspadowym. Elewacje świątyni dekorowane pilastrami w wielkim porządku, ujęte gzymsem wieńczącym w formie belkowania. Otwory okienne doświetlające prezbiterium i nawę zamknięte półkoliście, w wyrobionych w tynku, profilowanych, uszakowych obramieniach. W drugiej osi elewacji pd. kamienny portal z datą 1909 w nadprożu.

Wieża czworoboczna, o bogatej artykulacji na narożach, ujęta w dolnych kondygnacjach podziałem ramowym, w górnej pilastrami i gzymsem koronującym w formie belkowania. Otwory okienne zamknięte półkoliście, w tynkowych opaskach z przewiązkami i trapezowymi kluczami. Główny otwór wejściowy prowadzący do kruchty w przyziemiu wieży, zamknięty spłaszczonym łukiem odcinkowym, ujęty profilowanym, portalem z piaskowca.

Wnętrze nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami, ozdobionym dekoracją sztukatorską oraz dwoma plafonami z freskami przedstawiającymi Trójcę Świętą oraz Trójcę Stworzoną (Świętą Rodzinę) z 1721 r. autorstwa G.W. Neunhertza (częściowo przemalowane w XIX wieku). W zakrystii sklepienie krzyżowe.

Wyposażenie kościoła barokowe: ołtarz główny (1721), ołtarze boczne (2. poł. XVIII w. z XIX-wiecznymi uzupełnieniami), balaski (XVIII w.), ambona (ok. 1721) chrzcielnica (po 1721), prospekt organowy (XIX/XX w.), witraże z wrocławskiego warsztatu Adolpha Seilera (1877).

Zabytek dostępny.

oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 20-12-2017 r.