Świątynia zachowała jednakże późnogotycki korpus z 1 poł. XVI w. wybudowany dzięki staraniom biskupów poznańskich, właścicieli wsi. Na cmentarzu przykościelnym zachowały się XIX-wieczne nagrobki. Nieopodal kościoła znajduje się tzw. pałac biskupi(?) oraz plebania.

Historia

Wilczyna pojawia się w X-XI wieku jako własność biskupów poznańskich i część klucza bukowskiego. Parafia we Wilczynie wzmiankowana po raz pierwszy w 1298 roku. Wilczyna jako wieś wzmiankowana jest w przywileju Kazimierza Wielkiego w 1350 r. W 1510 r. parafie tworzyły wsie Wilczyna, Sękowo, Podrzewie, Młynkowo i Koszanowo oraz należące do Nałęczów-Szamotulskich Piersko (dawniej nazywane Pietrsko). W 1689 r. założono we Wilczynie Bractwo Szkaplerza. Obecny, murowany kościół został wybudowany staraniem biskupów poznańskich, właścicieli wsi, w 1 połowie XVI wieku, a jego konsekracja miała miejsce w 1578 roku. Kościół postawiono w miejscu istniejącego wcześniej drewnianego. Już na pocz. XVIII stulecia akta wizytacyjne wspominają zły stan istniejącego kościoła. Gruntowny jego remont miał dopiero miejsce w 1786 roku, dzięki staraniom ówczesnego proboszcza Franciszka Lorentowskiego. Około 1890-1900 kościół został rozbudowany, przez dodanie od wschodu transeptu i prezbiterium. Kościół był dwukrotnie konsekrowany: w 1678 r. przez sufragana Węgorzewskiego oraz w 1897 r. przez sufragana Likowskiego. W 1968 r. w związku ze złym stanem kościoła przeprowadzono wzmocnienie konstrukcji dachu i naprawę jego pokrycia oraz założono rynny. Pokryto również wieżyczkę na sygnaturkę blachą miedzianą lub cynkową. W 1976 r. wymieniono uszkodzone belki stropowe w transepcie i wymalowano wnętrze kościoła oraz przeprowadzono konserwację ołtarzy. W 1995 r. położono nową dachówkę karpiówkę na dachy kościoła. W 2002 r. miał miejsce remont wieży kościoła.

Opis

Wilczyna, wieś na terenie gminy Duszniki, położona 12 km na wsch. od Pniew, przy szosie Buk-Lipnica, na południe od skrzyżowania jej z drogą Poznań-Świecko. Kościół pw. św. Jadwigi usytuowany jest w zachodniej części wsi, przy lokalnej drodze do Młynkowa. Wieś ulokowana została na wyniesionym, północnym biegu rzeki Mogilnicy. Kościół otacza cmentarz przykościelny o kształcie nieregularnego wieloboku. Teren cmentarza z trzech stron, prócz zachodniej, otoczony kutym, metalowym ogrodzeniem pomiędzy ceglanymi, otynkowanym słupkami. Wejście na teren cmentarza przez bramę i bramkę o ceglanych słupkach od północnej strony. Na cmentarzu znajdują się groby z XIX i XX wieku, między innymi byłych proboszczów. Obok pojawiają się także współczesne pochówki. Przy kościele brukowany chodnik oraz starodrzew liściasty. Na północny-zachód od kościoła usytuowane, na pograniczu z pozostałościami zabudowy dawnego folwarku kościelnego, dawny pałac biskupi (?) ob. plebania oraz dom katolicki. Obiekty powstałe w XIX stuleciu, w XX wieku przebudowane, funkcjonalnie powiązane z kościołem.

Kościół orientowany z niewielkim odchyleniem ku południowi, murowany z cegły, część późnogotycka w wątku polskim. Pierwotny kościół wzniesiono na rzucie prostokąta. Obecnie ta część kościoła stanowi jego nawę. Do niej od wschodu dostawiono transept i wielobocznie zamknięte prezbiterium. Całość tworzy plan krzyża łacińskiego. Do nawy od północy przylega kaplica z przybudówką mieszczącą schody na emporę. Przy pd.-zach. narożu nawy wieżyczka schodowa na rzucie koła. Do prezbiterium od północy dostawiona zakrystia. Zwartą, oszkarpowaną bryłę nawy kościoła, transept i prezbiterium nakrywają wysokie dwuspadowe dachy. Zamknięcie prezbiterium z dachem 3-połaciowym. Bryłę urozmaicają dobudówki kaplicy, zakrystii i wieżyczek schodowych. Nad całością dominuje strzelista wieżyczka na sygnaturkę, nadbudowana nad skrzyżowaniem nawy i transeptu z ostrosłupowym hełmem z prześwitami, zwieńczona krzyżem. Elewacje kościoła w czerwonej cegle. Blendy oraz gzyms wieńczący tynkowane. Okna umieszczone w ostrołukowych wnękach, zamknięte segmentowo. Z pierwotnego kościoła zachowane ściany boczne nawy oraz fasada do wysokości gzymsu koronującego. Fasada kościoła 3-osiowa, ujęta od pn. narożną szkarpą, od pd. cylindryczną wieżyczką schodową, zwieńczona trójkątnym szczytem. Partia wejścia nieznacznie wysunięta, w ceglanym obramieniu, w ostrołukowym portalu.

Wnętrze kościoła jednonawowe, z płaskim stropem. W transepcie stropy drewniane wsparte na profilowanych, częściowo złoconych belkach. W prezbiterium sklepienie o ceglanych żebrach. Okna umieszczone w ostrołukowych wnękach. Prezbiterium otwarte do nawy ostrołukowym łukiem tęczowym. Na ścianach nowa polichromia przedstawiająca postacie świętych i papieży. Wyposażenie kościoła neogotyckie, z okresu rozbudowy kościoła, ołtarze, ambona, konfesjonały oraz empora muzyczna. W jednym z ołtarzy obraz Matki Boskiej Dobrej Opieki z XVII w. pochodzący z dawnego barokowego ołtarza.

Zabytek dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu. Bliższe informacje na temat parafii oraz godziny Mszy Św. są podane na stronie internetowej parafii i archidiecezji poznańskiej: www.archpoznan.pl

oprac. Teresa Palacz, OT NID w Poznaniu, 20-11-2015 r.