Historia

Pierwszy kościół w miejscowości Wilcza wybudowano prawdopodobnie w 1480 r. Obecna świątynia została wzniesiona w roku 1755, pod kierunkiem gliwickiego cieśli Józefa Sedlaczka. Konsekracja kościoła pw. św. Mikołaja nastąpiła 9 listopada 1755 r. W roku 1921 obiekt został wydzielony z parafii w Pilchowicach. Według akt parafialnych gruntowny remont świątyni miał miejsce w 1935 r. Wymurowano wówczas fundament pod prezbiterium oraz prawdopodobnie połączono wtedy nawę z wieżą. Od l. 60. XX. w. przeprowadzano prace, w ramach których wymieniono gont, założono instalację odgromową oraz wyremontowano wnętrze. W zakres działań włączono także stolarkę okienną, która uległa wymianie. W l. 90. wymieniono deski w podłodze oraz dokonano przekładki gontów na dachach. Ostatnie prace w obrębie świątyni trwały od 2008 r. Wyremontowano wówczas wieżę oraz wymieniono i odpowiednio zabezpieczono pokrycia dachów i ścian. Wymianie uległy także podwaliny ścian oraz okna w nawie i prezbiterium. Zrekonstruowano także zadaszenia w postaci sobót oraz zamontowano nową instalację odgromową. Do 2014 r. kościół został scalony kolorystycznie, zaimpregnowany oraz wyposażony w odpowiednie systemy i instalacje. 

Opis

Kościół pw. św. Mikołaja został usytuowany na płaskim terenie, w centralnej części miejscowości. Jest on świątynią jednonawową, orientowaną, z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium i wieżą, usytuowaną od strony zachodniej. Parter wieży stanowi kontynuację nawy. Do prezbiterium od strony północnej przylega zakrystia. Po południowej stronie korpusu i po zachodniej stronie wieży usytuowano kruchty. W dolnej części ścian zewnętrznych, z wyjątkiem wieży, zakrystii i krucht znajduje się zadaszenie w postaci sobót. Pokryta gontem wieża zwęża się ku górze, a w części górnej znajduje się oszalowana izbica zwieńczona hełmem iglicowym. Nad nawą umiejscowiono ośmioboczną wieżyczkę na sygnaturkę, z latarnią i baniastą kopułką pobitą gontem. Powyżej sobót ściany kościoła zostały oszalowane deskami. Kościół wybudowano w konstrukcji zrębowej, wieżę w konstrukcji słupowej. Obiekt został wzniesiony na podmurówce z kamienia, ściany łączono na jaskółczy ogon. Nawa przykryta jest stropem płaskim z fasetami, prezbiterium sklepieniem pozornym, kolebkowym. Nad organami strop został wtórnie podwyższony, pod chórem znajduje się strop belkowy. Dwuspadowy dach nad korpusem głównym opiera się na więźbie storczykowej, 2-jętkowej. Nad prezbiterium znajduje się dach wielopołaciowy, wsparty na więźbie krokwiowej, 1-jętkowej, z dodatkowym stężeniem krzyżowym. Nad zakrystią znajduje się dach pulpitowy. We wnętrzu obiektu usytuowano emporę, opartą a dwóch profilowanych słupach, zlokalizowanych w części środkowej. Okna nawy i prezbiterium są zamknięte półkoliście. Wpływ na wartość artystyczną i historyczną kościoła mają barokowe i późnobarokowe ołtarze, umiejscowione we wnętrzu. Cennym elementem wyposażenia są także XVIII-wieczne, późnobarokowe organy, barokowa ambona oraz zdobiące wnętrze polichromie i rzeźby. 

Zabytek dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, wnętrze dostępne przed i po mszach świętych.

Oprac. Ewa Waryś, OT NID w Katowicach, 25-05-2018 r.