Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół dworsko-parkowy - Zabytek.pl

zespół dworsko-parkowy


dwór 2. poł. XIX w. Wierzchowiska Drugie

Adres
Wierzchowiska Drugie, 163

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. janowski, gm. Modliborzyce - obszar wiejski

Dworek z XIX w., przebudowany ok.1920 r., prezentuje rzadki w regionie przykład siedziby w tzw. stylu dworkowym.

Historia

Wierzchowiska to wieś szlachecka o XV-wiecznej genezie, należącą do k. XVIII w. do dóbr Modliborzyce. Na pocz. XIX w., za czasów Wojciecha Wiercieńskiego, podstarosty drohickiego, znajdował się tu skromny drewniany dworek, kilkakrotnie przebudowywany i powiększany (również o część murowaną). Trudno stwierdzić w jakim stopniu dawna siedziba wykorzystana zostało do stworzenia nowej, której realizację rozpoczęli, po nabyciu majątku w 1902 r., Gustaw i Maria z Przewłockich Świdowie. Wówczas bryła dworku (znana z fotografii) była analogiczna do obecnej (z wgłębnym portykiem i dwoma ryzalitami od frontu), jednak bez mansardowych dachów, ozdobnych szczytów i schodów. Ostateczną formę nadano mu zapewne w latach 20. XX w., za dziedzictwa Gustawa jr. żonatego z Zofią Skibińską córką warszawskiego przemysłowca. Nowa szata architektoniczna o cechach modnego wówczas tzw. stylu dworkowego nawiązywała do wzorów znanych ze szkiców Stanisława Noakowskiego prof. Politechniki Warszawskiej. Po II wojnie światowej na terenie ośrodka dworskiego założono PGR, następnie w latach 60. i 70. mieściła się tu szkoła i dom nauczyciela, a później ośrodek harcerski szkoleniowo-wypoczynkowy. Od końca lat 80. przejęty przez gminę obiekt przez wiele lat pozostawał nieużytkowany. Obecnie w rękach prywatnych, w latach 2002-2012 zespół został poddany kompleksowemu remontowi. Dwór zaadaptowano na hotel i restaurację, z zachowaniem oryginalnej bryły i wystroju architektonicznego elewacji. Jako wyróżniająca się realizacja konserwatorska otrzymał w 2012 r. „Laur Konserwatorski” - nagrodę Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Opis

Zespół usytuowany jest krawędzi doliny rzeki Sanny, w północnej części wsi. Składa się z murowanego dworu otoczonego parkiem krajobrazowym. Dwór zbudowany w tzw. stylu dworkowym, nawiązującym do baroku, wywodzącym się z poszukiwań polskiego stylu narodowego. Parterowy, z mieszkalnym poddaszem i użytkowymi piwnicami. Wzniesiony na dwuczłonowym planie (zapewne będącym wynikiem przebudowy) składającym się z korpusu głównego i wąskiego skrzydła od zach. Korpus na planie zbliżonym do kwadratu ze skrajnym ryzalitami od frontu, pomiędzy którymi wgłębny portyk. Pierwotny układ wnętrza korpusu trójdzielny, dwutraktowy w części środkowej, w której znajdował się hall i salon oraz trzytraktowy w partiach bocznych. Murowany z cegły i kamienia wapiennego, otynkowany. Obecnie wnętrza nakryte współczesnymi stropami żelbetowymi; nad częścią piwnic zachowane sklepienie kolebkowe. Poszczególne człony budynku nakryte dachami mansardowymi z lukarnami i powiekami na osi korpusu; dachy pokryte dachówką. Elewacja frontowa symetryczna, na wysokim cokole. W części centralnej portyk wgłębny poprzedzony schodami wachlarzowymi, po bokach dwuosiowe ryzality zwieńczone neobarokowymi, dwukondygnacjowymi szczytami o falistym wykroju, ujętymi wolutami i zakończonymi sterczynami z kulami. Dolne kondygnacje szczytów przeprute półkolistymi triforiami umieszczonymi w arkadowych wnękach rozdzielonych półkolumnami; w zwieńczeniu okulusy. Naroża ryzalitów boniowane. Elewacja tylna parterowa, z trójosiowym ryzalitem pozornym, w którym współczesne porte-fenêtre zwieńczone oknami termalnymi. Wszystkie elewacje zakończone profilowanym gzymsem. Przed elewacją wsch. taras, od zach. analogiczny dodany współcześnie. Park położony na zachód i południe stoku wzgórza. Składa się z parku dolnego ze stawami przy rzece; części otaczającej dwór, z podjazdem i gazonem oraz naturalistycznego parku o charakterze leśnym, w którym znajduje się krzyż powstańczy z 1863 r.

Obiekt dostępny - hotel i restauracja „Dwór Sanna”

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 6.11.