Stanowi główny element zespołu rezydencjonalnego, który tworzy wraz z rozległym dziedzińcem gospodarczym, krajobrazowym parkiem oraz ryglowym, XVIII-wiecznym kościołem.

Historia

Wierzbięcin jest wsią o metryce średniowiecznej. Od XVI w. wchodził w skład posiadłości rodziny von Dewitz. W 1628 r. był lennem braci Jobsta i Churta von Dewitzów. Od 1756 r. należał do Stefana Gottlieba von Dewitz. W 1803 r. uzyskał status samodzielnego majątku rycerskiego i siedziby szlacheckiej. W 1820 r. za czasów Stephana Wernera von Dewitz zbudowano dwór o konstrukcji ryglowej, kryty dachem naczółkowym. Obecnie istniejący pałac wzniesiony został w latach 1873-1876 na zlecenie Gustawa Wilhelma von Dewitz, właściciela majątku od 1851 r. Również w 2. połowie XIX w. powstały zabudowania gospodarcze majątku. W 1945 r. zespół przejęty został przez skarb państwa, a następnie PGR. W pałacu mieściły się biura i mieszkania pracowników gospodarstwa. Brak doraźnych remontów i konserwacji sprawił, że budynek ulegał dewastacji. W 1977 r. w północnej części pałacu znajdowały się nadal mieszkania, zaś część południowa była opuszczona i popadała w ruinę. W tym czasie właścicielem obiektu był Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych w Radosławiu. Od końca lat 80. XX w. pałac jest nieużytkowany. Od 1991 r. znalazł się w zasobach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. W 1999 r. został sprzedany osobie prywatnej. Nowy właściciel deklarował stworzenie w Wierzbięcinie ośrodka wypoczynkowo-sanatoryjnego, jednak nigdy tych planów nie zrealizował. Tymczasem obiekt ulega nadal postępującej degradacji.

Opis

Zespół rezydencjonalny w Wierzbięcinie położony jest po południowo-zachodniej stronie głównej drogi wiejskiej. Usytuowany wzdłuż osi założenia pałac, poprzedzony obszernym dziedzińcem folwarcznym, zwrócony jest do niego elewacją boczną. Reprezentacyjna elewacja główna zwrócona w kierunku południowo-wschodnim wychodzi na polanę krajobrazowego parku, otaczającego rezydencję z trzech stron. Na wschód od pałacu i zabudowań gospodarczych położony jest kościół parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP - ryglowy, zbudowany w 1737 r., z drewnianą wieżą z 1759 r.

Pałac wzniesiony został w formach późnoklasycystycznych z elementami neorenesansu. Założony na rzucie zbliżonym do odwróconej litery „L”, składa się z prostokątnego korpusu, do którego od strony północno-zachodniej przylega wydatny ryzalit z trójbocznie zamkniętą werandą, tworzący rodzaj krótkiego skrzydła, pośrodku fasady usytuowany jest ryzalit głównego wejścia, zaś przy północno-wschodniej elewacji bocznej położona jest prostokątna w rzucie wieża klatki schodowej.

Podpiwniczony, jest budynkiem jednopiętrowym z poddaszem, w partii frontowego ryzalitu - dwupiętrowym, z parterową werandą przy tylnym ryzalicie i z trójkondygnacyjną wieżą przy elewacji północno-wschodniej. Korpus nakryty jest niskim dachem czterospadowym, ryzalit frontowy - osobnym niskim dachem dwuspadowym, wieża zwieńczona ostrosłupowym hełmem, weranda - tarasem dostępnym z I piętra.

Pałac murowany, otynkowany, z cokołem wymurowanym z kamiennych ciosów. Dach pokryty łupkiem. Elewacje podzielone gzymsami - kordonowym nad kondygnacją parteru oraz parapetowymi pod oknami I piętra i poddasza. Całość zwieńczona gzymsem podokapowym. Okna ujęte opaskami, na parterze i I piętrze zwieńczone gzymsami, na parterze frontowego ryzalitu zamknięte łukami odcinkowymi, na poddaszu okienka strychowe o kształcie zbliżonym do kwadratu. Fasada symetryczna, ze środkowym, trójosiowym ryzalitem, podzielonym toskańskimi pilastrami w wielkim porządku i zwieńczonym belkowaniem oraz trójkątnym naczółkiem, o polu ozdobionym herbami właścicieli. Osie okienne obu dłuższych elewacji zgrupowane parami. Górna kondygnacja wieży wyodrębniona gzymsem kordonowym oraz narożnymi pilastrami, zwieńczona wydatnym gzymsem z krokszynami. Od strony północno-wschodniej okrągła tarcza zegarowa.

Wnętrze pałacu dwu- i półtraktowe, z przedsionkiem, hallem i salonem ogrodowym na osi frontowego ryzalitu. W bocznych partiach korpusu cztery, duże kwadratowe pokoje położone symetrycznie po obu stronach hallu. W tylnym trakcie przy bocznym ryzalicie tylnej elewacji oraz na północno-wschodnim końcu korytarza położone dwubiegowe klatki schodowe. Wyposażenie i wystrój wnętrza niezachowane.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Maciej Słomiński, OT NID Szczecin, 02-12-2016 r.