Historia

Zespół klasztorny został wzniesiony w 1638 r. przez Wężyków Widawskich. Początkowo wzniesiono kościół drewniany. W 1656 r. koło Widawy doszło do bitwy polsko-szwedzkiej, w efekcie której całe miasteczko (w tym również budynki klasztorne) spłonęło. Obecnie istniejące murowane założenie powstało w latach 1678-1709 z fundacji Walewskich. W roku 1895 zespół przeszedł na własność parafii w Widawie. Od 1978 r. w budynku klasztornym mieści się muzeum parafialne. Znajdują się w nim księgi i dokumenty związane zarówno z historią parafii jak i dziejami słynnej Akademii Widawskiej, czyli szkoły akademickiej związanej z Uniwersytetem Jagiellońskim. Prezentowane są także z przykłady sakralnego malarstwa i rzemiosła artystycznego. Muzeum stanowi oddział Muzeum Archidiecezjalnego w Łodzi.

Opis

Zespół położony jest w centrum Widawy. Przylega od wschodu do placu T. Kościuszki. Kościół jest orientowany, klasztor przylega do niego od południa. Oba obiekty zbudowane zostały z cegły ceramicznej. Świątyni nadano formę jednonawową, z węższym i niższym, zamkniętym półkoliście prezbiterium. Od zachodu do nawy przylega niska kruchta umiejscowiona na planie kwadratu. Wszystkie partie budynku przekryte są dwuspadowymi dachami. We wnętrzach zastosowano sklepienia kolebkowe na pendentywach. Fasada kościoła poprzedzona jest niewielką kruchtą , której ściany oflankowano lizenami. We frontowej części kruchty umieszczono wnękę z grotą, wejście do kościoła znajdują się w ścianach północnej i południowej. Kruchtę wieńczy szczyt z wolutowymi spływami. Ściana elewacji frontowej została ozdobiona lizenami , dwoma półkoliście zamkniętymi otworami okiennymi chóru, oraz szczytem , na którym umieszczono kolumnę spiralnie oplecioną przez węża. Jest to odniesienie do herbu fundatorów świątyni, rodzin Wężyków i Walewskich. W górnej części szczytu umieszczono datę 1678. Pozostałe elewacje podzielone są lizenami, posiadają zwieńczone półkoliście otwory okienne. Wnętrze kościoła posiada wystrój barokowy. Na ścianach znajdują się iluzjonistyczne polichromie z poł. XVII w. Ołtarze datuje się na pocz. XVIII stulecia. Zachowały się do dziś rokokowe ławki i konfesjonały. Najstarszym elementem wyposażenia jest pochodząca z 1600 r. późnorenesansowa chrzcielnica. Budynek klasztorny został zrealizowany na planie zbliżonym do kwadratu z wewnętrznym krużgankowym dziedzińcem. Jest to budynek dwukondygnacyjny, dwutraktowy, przekryty dwuspadowymi dachami. Posiada drewnianą więźbę dachową a wnętrza sklepienia kolebkowe. Elewacje otynkowano na gładko, otwory okienne i drzwiowe mają kształt prostokątny, podkreślony opaskami.

Kościół jest dostępny cały rok. Możliwość zwiedzania Muzeum po uzgodnieniu z księdzem proboszczem.

Oprac. Anna Michalska, NID OT w Łodzi, 21.11. 2014 r.