Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko wczesne średniowiecze (XII - XIII w.) Tykocin

Adres
Tykocin

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. białostocki, gm. Tykocin - miasto

Grodzisko w Tykocinie jest reliktem wczesnośredniowiecznego grodu, który funkcjonował na pograniczu mazowiecko-jaćwieskim.

Datowanie

Przeprowadzone badania archeologiczne potwierdziły funkcjonowanie grodu tykocińskiego w ciągu XII i XIII w. Jest to najprawdopodobniej obiekt jednofazowy, jak dotąd nie natrafiono na żadne ślady świadczące o przeprowadzonych przebudowach. Moment zakończenia jego funkcjonowania, który według badaczy należy umieścić w ciągu XIII w., wyznaczają spalone pozostałości konstrukcji drewnianej wieńczącej wał.

Usytuowanie zabytku

Grodzisko w Tykocinie położone jest około 2,6 km na południe od zabudowań Tykocina, około 400 m na wschód od drogi łączącej Tykocin z miejscowością Jeżewo. Zbudowane zostało na niewielkim, polodowcowym wyniesieniu terenowym. Od zachodu i północy wyniesienie otaczała podmokła dolina, którą płynęła niewielka rzeczka. Otoczenie obiektu stanowią użytki rolne, przeważnie łąki. Teren grodziska jest częściowo porośnięty drzewami.

Opis stanowiska

Dobrze zachowany wał grodziska posiada w planie kształt nieregularnego owalu. Łączna powierzchnia wału i otoczonego nim terenu - majdanu, wynosi około 0,73 ha. Gród otoczony był pierwotnie fosą, która jest obecnie zasypana.

Historia

Gród w Tykocinie był ośrodkiem mazowieckim, położonym przy granicy z terytorium Jaćwieskim. Według zachowanych źródeł, władzę zwierzchnią sprawowała nad nim kasztelania Wiska. Z grodem związana jest osada przygrodowa zlokalizowana kilkadziesiąt metrów na zachód i południe od linii wału.

Stan i wyniki badań archeologicznych

Grodzisko w Tykocinie było kilkakrotnie badane wykopaliskowo w latach 1975-1982. Badania na tym stanowisku prowadzili Zbigniew Jagodziński, Jerzy Gąssowski, Urszula Perlikowska-Puszkarska oraz Urszula Stankiewicz. W latach 1983-1990 badana była także osada przygrodowa. Wyniki przeprowadzonych badań pozwoliły na rozpoznanie systemu fortyfikacji i sposobu zagospodarowania majdanu grodziska. We wnętrzu wału stwierdzono konstrukcję rusztową, wykonaną z warstw układanych poprzecznie w stosunku do siebie elementów drewnianych, przesypywanych warstwami piasku. Konstrukcja ta była stabilizowana pionowo wbitymi słupami, umieszczonymi wzdłuż jej krawędzi, od strony fosy. Wzdłuż obu krawędzi wału natrafiano na warstwę kamieni, w tym dużych głazów, które pełniły funkcje stabilizacyjną, ale także mogły być śladem licowania wału od jego zewnętrznej strony. Stwierdzono także, że górne partie konstrukcji drewnianej wału uległy spaleniu. Ustalono także, że na system obronny grodu składała się również fosa o głębokości około 2,5 m i szerokości około 9 m. Na terenie majdanu zarejestrowana została dużej miąższości warstwa kulturowa świadcząca o intensywnym użytkowaniu obiektu. Przy wewnętrznej krawędzi wału natrafiono na ślady obiektu użytkowego - budynku o wymiarach 3,8 x 1,8 m. W ciągu kilku sezonów badań rozpoznana została także, zlokalizowana obok grodu, osada przygrodowa (Tykocin stan. II), na obszarze której natrafiono na ślady budynków i towarzyszących im obiektów gospodarczych oraz częściowo zachowaną warstwę kulturową. Niestety badania potwierdziły znaczny stopień zniszczenia tego stanowiska na skutek intensywnego użytkowania rolniczego. W trakcie wszystkich tych badań pozyskano duży zbiór zabytków ruchomych datowanych na XII i XIII wiek.

Grodzisko jest dostępne dla zwiedzających. Położone jest na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa.

Oprac. Michał Sekuła, NID, 16-11-2015 r.

Model 3D

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_20_AR.20081, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_AR.495174