Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom Apteka Pod Lwem - Zabytek.pl

dom Apteka Pod Lwem


kamienica 1827 - 1834 Toruń

Adres
Toruń, Królowej Jadwigi 1

Lokalizacja
woj. kujawsko-pomorskie, pow. Toruń, gm. Toruń

Wyjątkowy obiekt w klasycystycznej formie z zachowanymi elementami gotyckimi.Kamienica posiada znaczenie dla rozwoju farmacji.

Historia

Obecny budynek „Apteki Pod Lwem” został wzniesiony na czterech oddzielnych parcelach. Prawdopodobnie już w XIV w. istniała tu narożna kamienica, łącząca ul. Rynek Nowomiejski i ul. Sadlarską. Kamienica w ciągu wieków zmieniała swoich posiadaczy. Na początku XVII w. właścicielem był Ernest Weiss, który w latach 1611-1630 pełnił funkcję ławnika, a następnie rajcy aż do śmierci, czyli do 1655 roku. Wtedy to pojawił się aptekarz Andrzej Meissner. W 1657 r. zdobył „uprawnienia mistrzowskie do wykonywania zawodu aptekarskiego” i po śmierci Ernesta Weissa prawdopodobnie otworzył aptekę w tymże narożnym budynku.

Apteka w 1676 r. zmieniła właściciela; został nim Krzysztof Hoffmann i prawdopodobnie z jego inicjatywy powstały nazwa i godło apteki, a mianowicie „Pod Złotym Lwem”. Nad jej drzwiami wejściowymi umieszczono rzeźbionego, drewnianego i pomalowanego na złoto lwa, który do dziś jest godłem tego miejsca. Pomysł na przyjęcie lwa, jako logo apteki wiązano z powszechnym wówczas uwielbieniem dla króla Jana III Sobieskiego, a któremu wspomniany już Hoffmann zawdzięczał uzyskanie przywileju na „(...) leczenie, sprzedawanie i produkowanie leków i korzeni (...) oraz na utrzymywanie czeladzi swego zawodu, zatrudnianie i kształcenie uczniów, a także ich wyzwalanie i uwalnianie zgodnie z prawem zwyczajowym”. Ówczesny właściciel, od którego dzieje apteki przyjęto określać, jako nowy etap, zaznaczył się w historii aptekarstwa produkcją teriaku - ówczesnego leku „na wszystkie choroby”, a w szczególności na dżumę.

W 1819 r. na miejscu dzisiejszej „Apteki Pod Lwem” istniał: dom mieszkalny w konstrukcji szkieletowej, drewniana stajnia, frontowy dom mieszkalny, budynek boczny, apteka i laboratorium. Budowę obecnej kamienicy rozpoczęto w 1827 r. w wyniku połączenia niezależnych dotychczas parceli. W 1834 r. istniał już nowy obiekt. W czasie prac budowlanych elewację ujednolicono w klasycystycznej formie (z zachowaniem podziału gotyckich wnęk). Formą nawiązano do elewacji Ratusza Staromiejskiego.

W II poł. XIX i w początkach XX w. przeprowadzono szereg prac m.in. w 1868 r. przesunięto do północnej osi budynku główne wejście od strony rynku, które zastąpiono otworem okiennym. Wykuto także wejście od strony ul. Królowej Jadwigi. W 1874 r. wzniesiono nowy budynek boczny i tylny, a także odnowiono elewacje. W 1938 r. odrestaurowanie elewacji poprzedziły zalecenia ówczesnych służb konserwatorskich o zachowaniu gotyckich odkrywek na elewacji narożnego budynku.

W okresie II wojny świtowej, kiedy apteką zarządzał Gerhard Haase, a następnie Gustaw Zahmel, obiekt ten otrzymał miano „Copernicus Apotheke”. Dnia 1 lutego 1945 r. Toruń został wyzwolony. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nazwa tego miejsca musiała zostać przetłumaczona na język polski i wówczas zyskała miano „Apteki Kopernika”, o czym świadczy zachowana do dziś etykietka. Widnieje na niej adres apteki - Rynek Nowomiejski 13.

Apteka „Pod Złotym Lwem” funkcjonuje do dziś, natomiast jej nazwa została zmieniona, prawdopodobnie w II poł. XIX w. na nazwę „Pod Lwem”.

Obecnie, podobnie do apteki „Pod Orłem” i „Radzieckiej”, zaliczana jest do zabytkowych aptek w Toruniu.

Z okresu gotyku zachowały się: piwnice, część murów obwodowych i usytuowane w fasadzie odkrywki.

Opis

Kamienica posiada cechy klasycystyczne z nawiązaniem do form gotyckich. Położona jest w obrębie Nowego Miasta w Toruniu, w narożu płd.-zach. pierzei Rynku Nowomiejskiego i ul. Królowej Jadwigi. Zabudowa zajmuje działkę o nieregularnym kształcie zbliżonym do kwadratu. Kamienica wzniesiona na planie w kształcie litery „L”, od strony Rynku z zwartej zabudowie mieści się korpus główny kamienicy. Wejściem do części usługowej usytuowano od strony ul. Królowej Jadwigi, zaś wejście do części mieszkalnej zlokalizowano po boku. Do budynku głównego od południa przylega oficyna boczna, do bocznego - oficyna tylna. Tak połączone obiekty tworzą we wnętrzu działki niewielki dziedziniec.

Poza kamiennymi fundamentami, całą kamienicę wybudowano z cegły. W średniowiecznych piwnicach zachowały się w znacznej większości kolebkowe stropy, a pomiędzy piętrami wyższych kondygnacji stropy drewniane. Dach pokryty jest dachówką ceramiczną.

Główny budynek tworzy usługowy parter, piętro mieszkalne i trzykondygnacyjne poddasze ze ścianką kolankową, przeznaczony także na mieszkania. Budynek boczny, tak jak i oficyna, są dwupiętrowe.

Najbardziej charakterystycznym elementem budynku jest elewacja od strony Rynku. Ustawiona jest na cokole, a jej podziały wyznaczają dwukondygnacyjne blendy o ukośnych ościeżach. W górnej części blendy przerwane są przez dekorowany gzyms, biegnący ponad wysokością piętra. Nad gzymsem blendy zakończono ostrym łukiem. We wnękach umieszczono prostokątne okna parteru i pierwszego piętra, a także okna poddaszy w formie półkolistej. Ponad oknami parteru i piętra nałożone są płyciny z dekoracją. W niższej części przybierają postać litery ujętej gałązką, a w wyższej - festonu.

Wejście do apteki umieszczone jest w północnej osi elewacji od strony Rynku. Ponad otworem drzwiowym ulokowano płycinę z napisem „APTEKA POD LWEM”, a nad inskrypcją (we wnęce) znajduje się pełnoplastyczna, pozłacana rzeźba leżącego lwa.

Elewacja boczna, od ul. Królowej Jadwigi, podzielona na trzy kondygnacje poprzez dekorowany gzyms. Na elewacji piętra znajdują się trzy blendy. Poniżej dwóch skrajnych (od strony narożnika) ulokowano dwa okna, poniżej trzeciej (przy narożu), która jest krótsza, znajduje się odkrywka w formie ceglanej arkady. Zarówno elewacje od rynku, jak i od ulicy koronuje profilowany gzyms.

W dachu od strony Runku umieszczone są swa rzędy okien o kształtach wolego oka.

Zabytek dostępny z zewnątrz. Na parterze znajduje się Apteka „Pod Lwem” i inne lokale usługowe. W górnych kondygnacjach prywatne lokale mieszkaniowe.

Oprac. Michał Horbowicz, OT NID w Toruniu, 01-12-2015 r.

Rodzaj: kamienica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_04_BK.124540, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_04_BK.235187