W związku z pobudowaniem jej w niestabilnym gruncie uległa pochyleniu co sprawiło, że stała się jednym z symboli średniowiecznego Torunia.

Historia

Baszta zbudowana została u schyłku XIII wieku bądź w początkach XIV wieku. Wielokrotnie ją przebudowywano i modernizowano co wiązało się z jej dostosowywaniem do zmieniających się potrzeb militarnych, sposobem użytkowania. Według I. Sławińskiego, który przeprowadził w latach 70. XX wieku badania architektoniczne, baszta powstała w kilku fazach budowlanych. Pierwsza faza (schyłek XIII wieku - początek XIV wieku) wiąże się z budową nadwiślańskiego ciągu murów starego miasta. W drugiej fazie (1. połowa XIV wieku) baszta prawdopodobnie miała trzy kondygnacje: piwnicę, parter i pierwsze piętro z wyjściem na mury obronne. W trzeciej fazie (2. połowa XIV wieku) nadbudowano drugie, trzecie i czwarte piętro z blankowaniem korony. W fazie czwartej (XV wiek) zamurowano wręby krenelaża, prawdopodobnie w celu uzyskania podparcia dla dachu. W wieku XV nastąpiło wyraźne pochylenie wieży o czym świadczą m.in. pochylone otwory w całej budowli. W fazie piątej (prawdopodobnie XVIII wiek) dokonano zmian konstrukcyjnych w związku z pochyleniem przebudowując stropy i klatkę schodową, co wiązać należy z przystosowaniem baszty dla potrzeb karceru dla kobiet. W fazie szóstej (1. połowa XIX wieku) wieża miała ścianę ryglową w parterze i na pierwszym piętrze. Przesklepiono w tym czasie piwnice, wykonano z wnętrza parteru klatkę schodową do piwnicy, zmieniono dach na pulpitowy z pokryciem papowym. Zmiany te nastąpiły zapewne w związku z ulokowaniem w baszcie w 1826 r. kuźni i mieszkania dla rusznikarza. W fazie siódmej (2. połowa XIX wieku - początek XX wieku) wymiana w parterze i pierwszym piętrze ściany ryglowej na murowaną, zbudowano zewnętrzną klatkę schodową na pierwsze piętro, wprowadzono podziały wewnętrzne, założono instalację sanitarną, gazową i elektryczną. Do 1973 roku wieża służyła do celów mieszkalnych.

Opis

Krzywa Wieża znajduje się przy ulicy Pod Krzywą Wieżą 1/3. Baszta stanowi południowo-zachodni narożnik  średniowiecznych murów obronnych starego miasta. Zlokalizowana jest w odcinku murów pomiędzy Bramą Klasztorną a wylotem ulicy Kopernika (miejscu po nieistniejącej Bramie Starotoruńskiej). Gotycka baszta miejska zbudowana jest na planie rombu. Czterokondygnacyjna, zasadniczo jednoelementowa bryła budowli, w poziomie pierwszego piętra ma po stronie zachodniej zewnętrzną latrynę (współcześnie zrekonstruowaną) zbudowaną na planie ćwiartki koła, opartą o ścianę baszty i mur obwodowy miasta. Od strony wschodniej do baszty dobudowane są współcześnie drewniane schody, z zadaszonym podestem, prowadzące na pierwsze piętro. Wieża nakryta jest dachem pulpitowym osłoniętym od strony wschodniej, południowej i zachodniej murem obwodowym baszty. Budowla pochylona jest w kierunku północnym o około 6°. Ściany: wschodnia, południowa i zachodnia są ceglane, nietynkowane, do pierwszego piętra włącznie murowane w wątku polskim a wyżej w wendyjskim. Ponadto ściany zdobione są gotyckimi fryzami wgłębnymi wyznaczającymi  pierwotne kondygnacje oraz fryzem wypukłym, koniczynkowym pod koroną baszty. Ściana północna, z nadwieszonymi kondygnacjami, wykonana jest w konstrukcji ryglowej z ceglanym, tynkowanym wypełnieniem. Parter i piętra baszty składają się z klatki schodowej prowadzonej w ścianie wschodniej oraz  jednego pomieszczenia na każdej kondygnacji. Na drugim i trzecim piętrze znajdują się kominki współcześnie zrekonstruowane.

Zabytek dostępny z zewnątrz, wewnątrz znajduje się restauracja.

Oprac. Robert Kola i Leszek Kotlewski, OT NID w Toruniu, 22.10.2014 r.