Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 2 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 2


grodzisko XI-XII w.; XIV w. Tłustoręby

Adres
Tłustoręby

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. opolski, gm. Niemodlin - obszar wiejski

Grodzisko stożkowate we wsi Tłustoręby było obiektem o charakterze strażniczo-obronnym, a później mieszkalnym.

Obiekt opisany przez O. Vuga w XIX wieku i ujęty w kategorii jako das alte Räuberschlöß (niem.), był zapewne średniowieczną siedzibą rycerską, posadowioną na krawędzi terasy doliny Nysy Kłodzkiej.

Być może w XV w. zamek (tak jak gród w Krasnej Górze) ucierpiał podczas wojen husyckich. Miał on bowiem bezpośrednią przeprawę przez Nysę Kłodzką z zamkami w Więcmierzycach (Winthmeritz) oraz w Kopicach (Tiefensee) zniszczonymi przez Husytów. Relikt ten, zlokalizowany w dawnym obszarze tzw. Przesieki Śląskiej, mając czytelną formę terenową, jest ważnym elementem krajobrazu kulturowo-przyrodniczego niemodlińskiego regionu dorzecza Nysy Kłodzkiej, wzbogacającym naszą wiedzę o średniowiecznym osadnictwie, jego zasięgu i szczególnym charakterze strażniczo-obronnym.

Po przeciwnej, zachodniej stronie Nysy Kłodzkiej położony jest relikt zamczyska znanego w literaturze jako das alte Schloß (niem) w Więcmierzycach (Winthmeritz) oraz relikt zamczyska Altes Schloß (niem.) w Kopicach.

Historia

Grodzisko znane było archeologom i lokalnym historykom już od końca XIX wieku. Informacje o nim przekazał w swoim opracowaniu O. Vug. Grodzisko było rozpoznawane przez R. Schindlera, a opisywane przez archeologów niemieckich (m.in. M. Hellmich, G. Raschke) oraz polskich (J. Kaźmierczyk, K. Macewicz, A. Szczodrak). Przeprowadzili oni weryfikacyjne badania powierzchniowe. W 1999 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadził zespół pod kierunkiem K. Bykowskiego z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W wyniku tych badań archeolodzy określili chronologię grodziska na okres średniowieczny (XI-XII w., XIV-XVI w.).

Opis

Lokalizacja. Grodzisko zlokalizowane jest około 400 m na południe od północnego krańca wsi (dawny folwark), około 300 m na zachód od dawnego cmentarza i ruin kościoła we wsi, około 300 m na wschód od koryta Nysy Kłodzkiej, na krawędzi wysokiej terasy tej rzeki. Bezpośrednio po północnej stronie głębokiego zadrzewionego jaru. Obiekt porośnięty jest trawą i krzakami. Na wschód od gospodarstwa nr 48 i 49. Zabytek zlokalizowany jest na działce gruntowej nr 15/1, w zalesionej części środkowej.

Charakterystyka. Grodzisko stożkowate zlokalizowane na krawędzi wschodniej terasy doliny Nysy Kłodzkiej, było w wiekach funkcjonowania obiektem trudno dostępnym: otoczonym lasami i szeroką doliną. Pierwotnie założenie (kopiec i fosa z wałami) miało zapewne kształt czworoboku. Obecnie w terenie widoczny jest bardzo zniwelowany relikt założenia. Na terenie porośniętym gęstą trawą dostrzegalne są pozostałości fosy w postaci niewielkiego zagłębienia oraz kolistego płaskiego mało czytelnego majdanu. Na numerycznym modelu terenu od strony południowo-wschodniej i wschodniej widoczny łukowaty zarys reliktów wału. Całość obiektu ma wymiary około 30 m x 40 m. Prawdopodobnie pierwotny kształt tego założenia obronnego był inny.

Podczas badań AZP w 1999 r. potwierdzono formę terenową grodziska. W 2001 r. wykonano plan warstwicowy grodziska. Zachodnia część założenia, po jego opuszczeniu przez mieszkańców, mogła zostać zniszczona wodną erozją stokową krawędzi doliny. Zabytek wymaga dalszego rozpoznania sondażowego.

Dostępność. Teren dostępny. Grodzisko położone jest w na krawędzi terasy Nysy Kłodzkiej. Dojście w kierunku zachodnim od gospodarstwa nr 51, wzdłuż ogrodzenia gospodarstwa nr 49, i dalej wzdłuż krawędzi lasu, ku dolinie Nysy Kłodzkiej (około 300 m). Relikt obiektu jest mało czytelny, w krajobrazie widoczny jako niewielki stożek porośnięty trawą i krzakami, otoczony płytkim reliktem fosy.

Możliwe jest też dojście do obiektu od strony rzeki: od północnego krańca wsi (dawny majątek), drogą gruntową wzdłuż Nysy Kłodzkiej do początku głębokiego parowu przecinającego terasę, dalej tym jarem ku zabudowaniom gospodarstw nr 48 i 49 (około 1000 m). Wówczas można podziwiać przyrodę doliny Nysy Kłodzkiej.

Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 09.09.2021 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.5347, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1140028