Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

pałac


pałac XVIII w. Tarnowskie Góry

Adres
Tarnowskie Góry, Powstańców Warszawskich 90

Lokalizacja
woj. śląskie, pow. tarnogórski, gm. Tarnowskie Góry

Przykład regionalnej architektury rezydencjonalnej w stylu klasycyzującego baroku, z parkiem krajobrazowym.

Historia

W 1791 r. Karol A. Warkocz rozpoczął budowę dworu na odziedziczonym terenie. Kontynuowała ją Antonina z Buyakowskich Warkocz. Budowę ukończono w 1796 roku. W 1829 r. majątek odziedziczyła Joanna z Buyakowskich Chrząszczewska, a następnie jej syn Wiktor Chrząszczewski. W latach 40. XIX w. majątek został sprzedany Alfredowi von Koschutzky. Od 1881 r. posiadłość była własnością Ryszarda von Koschutzky. W latach 1881-1920 miała miejsce gruntowna renowacja i przebudowa wnętrz pałacu. Wykonano m.in.: neorenesansowe obramienia okien pierwszego piętra, zmieniono stolarkę okienną z sześciopolowej na krzyżową, zmieniono symetryczne dotąd wnętrze i przedłużono korytarz od strony pn., a w drugim trakcie wydzielono dodatkowe pomieszczenie. Ponadto od frontu dobudowano balkon, od tyłu przybudówkę. Ryszard von Koschutzky zmarł w 1920 r. i dziedzicem majątku został syn Egon. Ok. 1925 r. pałac stał się siedzibą Związku Strzeleckiego. W czasie II wojny światowej budynek służył jako magazyn akt rodu Henckel von Donnersmarck. Po 1945 r. popadł w ruinę - przeznaczono go na mieszkania komunalne. Został zrekonstruowany w l. 1974-1980 przez specjalistów z Pracowni Konserwacji Zabytków i Z.M. Zamet. W latach 1982-1990 był siedzibą Domu Pracy Twórczej Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. W tym okresie przeprowadzono rekonstrukcję elewacji (likwidacja wtórnego wystroju), remonty wnętrz, wymianę więźby i pokrycia dachowego. Od 1991 r. właścicielem zabytku jest spółka z jedynym udziałem, gm. Tarnowskie Góry. W latach 1998 i 1999 przeprowadzono remont łazienki, odnowiono stolarkę wewnętrzną i przeprowadzono konserwację drzwi. W 2011 r. ukończono projekt „Rewitalizacja pałacu w Rybnej wraz z otoczeniem na cele kulturalne”. Obecnie w pałacu funkcjonuje pensjonat oferujący gościom 18 miejsc noclegowych.

Opis

Park na rzucie nieregularnego czworoboku, krajobrazowy w stylu angielskim, o powierzchni o. 2,6 ha zlokalizowany jest w południowej części Rybnej, bezpośrednio przylega do głównej drogi, ul. Powstańców Warszawskich, od której prostopadle biegnie aleja podjazdowa do pałacu. W odległości ok. 20 m od pn.-wsch. narożnika znajduje się nasyp - prawdopodobnie pozostałość budowli parkowej. W części pn.-zach. pozostałość kolistego stawu. Park otoczono żeliwnym ogrodzeniem na podmurówce kamiennej, z bramą wjazdową od strony wsch. , z symetrycznie umieszczonymi furtkami. Obok bramy mieści się stróżówka. Zabudowanie folwarczne usytuowano wzdłuż pn. granicy parku, po przeciwnej stronie drogi i prostopadle do niej. W parku rosną dęby będące pomnikami przyrody. Pałac wzniesiony w zachodniej części parku, murowany z kamienia i cegły, dwukondygnacyjny, na planie prostokąta. Ścianki działowe na poddaszu wykonano pierwotnie z tynkowanej prasowanej słomy, ob. murowane. Stropy drewniane zastąpione stropem Ackermana (1982-1990). W parterze sklepienia kolebkowe i nieckowe. Dach pokryty blachą miedzianą. Posadzki marmurowe, ceramiczne i parkietowe. Schody współczesne, drzwi głównie ramowo-płycinowe, zdobione. Okna skrzynkowe.

Elewacja frontowa (wsch.) symetryczna, siedmioosiowa, tynkowana, z detalem formowanym w tynku. Parter boniowany. Piętro z zaakcentowanymi podziałami pionowymi (lizeny), wydzielone gzymsem. Gzyms wieńczący profilowany, zdobiony, z attyką. Ryzalit z trójkątnym szczytem, w polu którego umieszczono kartusz herbowy. W dolnej partii dachu mansardowego znajdują się lukarny.

Elewacja tylna (zach.) symetryczna, dziewięcioosiowa, tynkowana, zbliżona detalem do frontowej. Tylne wejście poprzedzone betonowym tarasem z latarniami.

Elewacje pd. i pn. symetryczne, trójosiowe, tynkowane w detalu analogiczne do pozostałych. Na pn. w narożniku wschodnim płycina z datą 1796 r., umieszczona w kartuszu w trójkątnym przyczółku, zwieńczonym rzeźbami dwóch lwów.

Układ wnętrza dwutraktowy, symetryczny w pierwszej i drugiej kondygnacji. W dużym stopniu zachowano pierwotny układ pomieszczeń. Sale reprezentacyjne umieszczone w pierwszym trakcie. Zmiany układu dotyczą adaptacji poddasza na apartamenty i budowy klatki schodowej z piętra na poddasze. Nie zachowało się pierwotne wyposażenie wewnętrzne.

Obiekt dostępny, w parterze restauracja, na piętrze pokoje hotelowe

Oprac. Aleksandra Bednarska, OT NID w Katowicach, 30-11-2015 r.

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.106153, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.340395