Na niewielkim, piaszczystym wyniesieniu na wschód i północny wschód od grodziska znajdują się pozostałości osady przygrodowej oraz cmentarzyska szkieletowego.

Ochrona konserwatorska

Osadę przygrodową i cmentarzysko wpisano do rejestru zabytków 6 lipca 1992 r. pod numerem 318.

Historia badań

W roku 1959, z ramienia Zakładu Polskiego Atlasu Archeologicznego IHKM PAN w Warszawie, przeprowadzono badania weryfikacyjne grodziska w Sypniewie, które poskutkowały odkryciem w sąsiedztwie grodziska osady przygrodowej oraz cmentarzyska szkieletowego. Stanowiska te w dużej mierze były zniszczone intensywną uprawą roli. Podjęto zatem badania wykopaliskowe obejmujące najbardziej zniszczoną część cmentarzyska oraz osady przygrodowej. Badania prowadzono do 1965 r.; do roku 1964 badaniami kierowała I. Górska, w roku 1965 prace wykopaliskowe były kontynuowane pod kierownictwem U. Perlikowskiej - Puszkarskiej z Pracowni Archeologiczno-Konserwatorskiej PKZ.

Wyniki badań archeologicznych

Badania cmentarzyska i osady przygrodowej położonej wzdłuż wschodniego odcinka wału grodziska prowadzone były równolegle, ponieważ w dużej mierze obiekty osadnicze współwystępowały z grobowymi. Badania prowadzono w latach 1959 - 1965 r. Podczas siedmiu sezonów prac wykopaliskowych wyeksplorowano ok. 840 grobów szkieletowych ułożonych wielowarstwowo. Zarejestrowano trzy poziomy pochówków. Zmarłych układano na wznak, w pozycji wyprostowanej na osi wschód-zachód, aczkolwiek zdarzały się odstępstwa od tego zwyczaju i zmarłym układano ręce na biodrach lub pod biodrami. Dwa starsze poziomy pochówków to pochówki w jamach grobowych. W pochówkach w warstwie górnej zauważalne były ślady trumien, mimo że pochówki te były bardzo zniszczone, przede wszystkim orką. Wyposażenie grobów kobiecych to zazwyczaj nóż leżący w okolicy klatki piersiowej z jej lewego boku lub w lewej dłoni, również igły kościane i żelazne oraz ozdoby - kabłączki skroniowe, paciorki szklane, pierścionki.

Część osady przygrodowej została zniszczona przez młodszą fazę cmentarzyska. Jednakże podczas badań wykopaliskowych udało się zadokumentować wiele obiektów o charakterze mieszkalnym, gospodarczym oraz obiektów związanych z wytopem i obróbką żelaza. Pozyskano bogaty materiał zabytkowy, na który oprócz znacznych ilości fragmentów naczyń ceramicznych składały się przęśliki, szydła kościane i rogowe, pojedyncze szklane paciorki, materiał kostny, rybie łuski, ziarna zbóż, a także żelazna zapinka podkowiasta.

Datowanie

Odsłonięte nawarstwienia kulturowe oraz materiał zabytkowy pozwoliły na ustalenie trzech faz użytkowania kompleksu osadniczego w Sypniewie. Faza I datowana na VII-VIII w., faza II na VIII-IX w., faza III na X - XIII w.

Oprac. Agata Byszewska, NID