Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ruina zamku - Zabytek.pl

Adres
Świecie

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. lubański, gm. Leśna - obszar wiejski

Niewielki, gotycko-renesansowy zamek wyżynny, położony na szczycie wzniesienia w dolnej części wsi.

Ma charakter niezwykle malowniczej trwałej ruiny z zachowanym układem funkcjonalnym i znaczną częścią obwodu murów obronnych. Jego historia związana jest z Piastami śląskimi oraz znanymi rodami możnowładczym von Uechtritz i von Gersdorf.

Historia

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1329 r. warownia wzniesiona została najprawdopodobniej w pocz. XIV w. dla księcia świdnicko-jaworskiego Bernarda w celu obrony tzw. okręgu Kwisy oraz drogi z Łużyc do Lubania. W drugiej połowie XIV stulecia znalazła się w granicach granic królestwa Czech i straciła znaczenie strategiczne. Zamek został spalony przez wojska husyckie w 1431 r. W latach 1385-1638 pełnił funkcję siedziby lennej różnych gałęzi rodu von Uechtritz. W 1527 r. został częściowo zniszczony przez pożar, który stał się bezpośrednią przyczyną jego przebudowy i rozbudowy, dokonanych w stylu renesansowym. Od 1730 r. do 1823 r. należał do Gersdorfów z niedalekiej Pobiednej. Z ich inicjatywy w XVIII w. wzniesiono lub też przekształcono istniejącą kaplicę zamkową oraz wystawiono nowy budynek mieszkalny (pałac) we wschodniej części założenia. Opuszczony w 1760 r. zamek utrzymywany był przez właścicieli, lecz w 1820 r. zniszczył go pożar, który wybuchł w pobliskim browarze. Warownia nie została odbudowana i popadła w ruinę. Mimo złego stanu, część założenia była nadal wykorzystywana: funkcjonowała tu m.in. gospoda, a okazjonalnie także więzienie. Nie doszło do skutku planowane w pocz. XX w. wyburzenie budowli, nie udało się także wskutek wybuchu I wojny światowej zrealizować idei jej rekonstrukcji i adaptacji na kwaterę myśliwską. W grudniu 1915 r. zawalił się duży fragment murów. Po roku 1945 zamek przeszedł na własność Skarbu Państwa. Nie był remontowany, a jego stan znacznie się pogorszył. Do 1960 r. znajdujący się w partii wschodniej pałac był częściowo zamieszkany. W ostatnich latach obiekt został uporządkowany i udostępniony do zwiedzania.

Opis

Zamek położony jest na szczycie niewielkiego, stromego gnejsowego wzniesienia w obrębie zabudowy wsi, po wschodniej stronie głównej drogi opasującej wzgórze. Od północy otoczony jest suchą fosą, a od południa – korytem strumienia. Jest stosunkowo niewielką, zwartą budowlą, założoną na planie wydłużonego owalu, opasaną wysokim murem obronnym ze strzelnicami. Najstarszą część stanowi znajdująca się po stronie zachodniej masywna, czterokondygnacyjna budowla, wzniesiona z kamienia (gnejs), na planie zaokrąglonego w narożach trójkątnego klina, zwężającego się ku zachodowi. W jej ścianach zachowała się niewielka liczba nieregularnie rozmieszczonych, małych okien o różnych proporcjach – prostokątnych i zamkniętych odcinkowo. W elewacji południowej wyróżnia się zamurowane pojedyncze okno, zamknięte łukiem ostrym. Obecne są też rozglifione otwory strzelnicze. Pomieszczenia piwnic i przyziemia sklepiono kolebkowo, w części z lunetami. We wschodniej części kompleksu znajduje się powstały w XVIII w. budynek pałacowy, wzniesiony z kamienia z dodatkiem cegły. Jest to oparty na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, w całości podpiwniczony obiekt z tarasem od południa. Pierwotnie nakryty był dachem naczółkowym. Jego tynkowane elewacje z rozmieszczonymi regularnie otworami okiennymi ozdobione zostały pasami boni. W północno-wschodnim narożniku dziedzińca widoczna jest pozostałość włączonej w obręb murów kaplicy z ośmioboczną wieżą. Pod okapem jej stożkowego dachu zrealizowano rząd niewielkich okien zamkniętych odcinkowo. Po północnej stronie wydłużonego dziedzińca zamkowego rozlokowane są wzdłuż murów relikty zabudowań gospodarczych. Główne wejście na teren zamku prowadzi przez obszerny, zamknięty półkoliście przejazd bramny od strony zachodniej – pierwotnie poprzedzony zapewne mostem przerzuconym przez fosę, obecnie częściowo zasypaną. Wokół warowni rozciągają się pozostałości parku o powierzchni ok. 1 ha, założonego w XIX w.

Obiekt ogólnodostępny, znajduje się na oznaczonym szlaku turystycznym.

Piotr Roczek, 05.12.2017 r.

Rodzaj: zamek

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.76627, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.85132