kościół parafialny pw. św. Anny - Zabytek.pl
Adres
Święcany
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. jasielski, gm. Skołyszyn
Istotne są znakomite walory widokowe kompleksu kościelnego usytuowanego na krawędzi wzgórza poprzedzonego rozległymi stawami.
Historia
Parafia w Święcanach istniała już w XV w. Wcześniejszy kościół, który wg tradycji znajdował się w innym miejscu, spłonął w k. XV w. Obecny wzniesiono prawdopodobnie w pocz. XVI w. lub w 1520 r. W 2 poł. XVI w. wnętrze kościoła pokryto polichromią. W XVII w. kościół obudowano sobotami, wnętrze częściowo zbarokizowano, a także wzniesiono wieżę dzwonną, którą w 1782 r. dostawiono do elewacji zach. kościoła. W 1863 r., w trakcie remontu kościoła dobudowano do pn. ściany nawy kaplicę św. Jana Nepomucena. W tym okresie do wieży od pn. i pd. dodano boczne aneksy, a ok. 1870 r. kościół otrzymał nową polichromię autorstwa Jana Tabińskiego. Podczas remontu kościoła w 1908 r. zastąpiono dotychczasowe gontowe pokrycie dachu blachą. W 1992 r. odkryto późnorenesansową polichromię, którą odsłonięto i poddano konserwacji w l. następnych.
Opis
Kościół usytuowany jest w pd. części wsi, ok. 200 m od drogi lokalnej Siepietnica-Szerzyny, na zboczu wzgórza. Teren przykościelny wyznaczony jest kamiennym murem z bramkami i kaplicami w linii którego znajduje się murowana dzwonnica parawanowa. W otoczeniu kościoła nieliczny starodrzew.
Kościół orientowany, złożony jest z prostokątnego prezbiterium zamkniętego od wsch. trójbocznie, szerszego korpusu nawowego na rzucie zbliżonym do kwadratu oraz dostawionej do korpusu od zach. wieży na rzucie zbliżonym do kwadratu. Do prezbiterium od pn. przylega prostokątna zakrystia, do korpusu od pn. kwadratowa kaplica, a od pd. prostokątna kruchta. Wieżę od pd. i pn. ujmują wąskie, prostokątne aneksy.
Bryła obiektu zestawiona z kubicznych form o różnej wysokości oraz dachów o różnych kształtach sprawia wrażenie rozczłonkowanej, strzelistej w proporcjach. Elementemi dominującym jest izbicowa wieża o pochyłych ścianach nakryta wysokim ostrosłupowym hełmem oraz potężny, jednorodny, stromy dach nad nawą i prezbiterium, w dolnej części nieco załamany, o wspólnej kalenicy, zwieńczony sześcioboczną, wysoką wieżyczką na sygnaturkę. Pn. połać dachu nad prezbiterium biegnie nieprzerwanie w dół kryjąc także zakrystię. Kaplica oraz kruchta pd. nakryte są dachami dwuspadowymi, aneksy przy wieży - pulpitowymi.
Kościół posadowiony jest na kamiennym podmurowaniu, wzniesiony z drewna w konstrukcji zrębowej. Wieża, kruchta i aneksy przywieżowe zbudowane są w konstrukcji słupowo-ramowej. Ściany nawy i prezbiterium wzmocnione są lisicami. Cały kościół jest oszalowany deskami w pionie. Hełm wieży poszyty jest gontem, pozostałe dachy pokryte są blachą. Zachowała się storczykowa więźba dachowa. Otwory okienne są prostokątne. Dwa okna w prezbiterium oraz wejście do zakrystii zachowały oryginalne obramienia o wykroju w ośli grzbiet.
W nawie i prezbiterium znajdują się stropy płaskie z podciągiem wzdłużnym. W nawie zaskrzynienia podparte dwoma rzędami półkolistych arkad wspartych na słupach.
Prezbiterium wydzielone jest ścianą tęczową o prostokątnym wykroju, z fazowaną belką tęczową, na której późnogotycka Grupa Pasji. Przy zach. ściany nawy znajduje się chór muzyczny wsparty na dwóch słupach. Ściany wnętrza rozczłonkowane zostały lisicami ukształtowanymi w formie pilastrów. Ściany kościoła, strop prezbiterium i parapet chóru pokryte dekoracją malarską z ok. 1870 r. Na stropie nawy późnorenesansowa polichromia figuralno-ornamentalna. Zachowane wyposażenie jest głównie barokowe - m. in. ołtarz główny (XVII w.) z późnogotyckim obrazem św. Anny, ołtarze boczne (XVII, pocz. XVIII w., 3 ćw. XVIII w.).
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.
Oprac. Ryszard Kwolek, OT NID w Rzeszowie, 15-07-2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.12581, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.197772