Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół koszar - Zabytek.pl

zespół koszar


budynek mieszkalny pocz. XX w. Suwałki

Adres
Suwałki

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. Suwałki, gm. Suwałki

Zespół koszar jest materialnym odzwierciedleniem historii miasta garnizonowego poł.XIX wieku.

Militarna ranga Suwałk przyniosła miastu rozwój gospodarczy, a usytuowane na rogatkach zespoły koszarowe na długie dziesięciolecia wyznaczyły kierunki rozwoju przestrzennego. Wyraz architektoniczny budownictwa militarnego odcisnął piętno na powstających budynkach użyteczności publicznej i mieszalnych terenów pod zaborem rosyjskim.

Historia

W 2. poł. XIX w. przedmieścia Suwałk, gdzie lokowano koszary były wielkim placem budowy. Około 1897 r. powstał kompleks przy drodze w kierunku Kalwarii. Koszary przy Pułaskiego w Suwałkach obsadził 2. Lejb-Dragoński Pskowski Pułk Imperatorowej Marii Fiodorowny. Nie znani są projektanci suwalskich koszar, prawdopodobnie plany i założenia ogólne powstały w Wilnie, któremu podporządkowany był obszar guberni suwalskiej. Wraz z potrzebami wznoszono nie tylko budynki sztabowe i mieszalne, ale także kasyna, izby chorych, magazyny (mundurowe, broni, furażu, prowiantu), stajnie, wozownie, kuchnie i kantyny żołnierskie, warsztaty naprawcze (rymarskie, szewskie, krawieckie, rusznikarnie). Poczesne miejsce zajmowały garnizonowe obiekty sakralne (cerkwie, później kościoły czy kaplice). Podczas I wojny światowej koszary zajęły oddziały niemieckie, które dokonały poważnej dewastacji mienia. W 1919 r. kompleksy militarne zajęło Wojsko Polskie. Kolejna wojna poczyniła ponownie duże spustoszenia. Po II wojnie światowej zespoły koszarowe przejęło Wojsko Polskie, po 1989 r. w części zostały skomunalizowane. Część budynków pozostaje w rękach właścicieli prywatnych, część cennych obiektów nie dotrwało do naszych czasów. Jedna z nielicznych krytych ujeżdżalni została rozebrana w k. XX wieku. Większość budynków ma funkcję mieszalną, jednak systematycznie wprowadzana jest do d. koszar nowa funkcja.

Opis

Zespół koszar usytuowany jest pn. części Suwałk, zajmuje obszar na planie prostokąta ujętego ulicami: Pułaskiego, Świerkową, Modrzewiową i gen. Z. Podhorskiego.

Zespół koszar przy Pułaskiego wzniesiono w stylu tzw. rządowym. Wyróżniają go licowane żółtą lub czerwoną cegłą monumentalne elewacje, dzielone przy pomocy elementów klasycznych porządków (pilastry, belkowanie). Bryły budynków ożywiają narożne i środkowe ryzality, podkreślone plastycznymi szczytami. Ten typ budownictwa stał się później wzorem dla budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej rozpowszechnionych na terenie zaboru rosyjskiego.

Kompozycja nieregularna, rozproszona, zaburzona współczesnymi realizacjami. Od ulicy Pułaskiego (równolegle do niej) pobudowano m.in. budynki sztabowe, kasyno, budynki mieszalne. W kolejnych rzędach budynki mieszalne oraz gospodarcze. Wzdłuż Świerkowej i Podhorskiego były stajnie i inne budynki gospodarcze w środkowej części zespołu był plac ćwiczeń. Ciekawym obiektem w kompleksie jest dawna kaplica pułkowa ob. kościół Chrystusa Króla z fragmentarycznie zachowaną oryginalną dekoracją prezbiterium z przedstawieniem Chrystusa Błogosławiącego i Boga Ojca. Znajduje się ona w jednym z budynków mieszkalnych.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Grażyna Rogala, OT NID Białystok, 23-12-2014 r.

Rodzaj: budynek mieszkalny

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_ZE.17836, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_ZE.15187