kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Marcina - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Marcina
Adres
Strzelce
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. namysłowski, gm. Domaszowice
Historia
Pierwsze wzmianki o strzeleckim kościele pochodzą z 1326 roku. Powstawał on etapowo - w XIV wieku zbudowane zostało prezbiterium, w XV wieku dobudowana została nawa i powstały sklepienia, a na przełomie XV i XVI wieku dobudowana została wieża. Następnie od północy tuż przy zakrystii wzniesiono kruchtę. W XVII wieku, za sprawą Frankenbergów, kościół znajdował się w rękach protestantów. Gruntowne odnowienie wnętrza miało miejsce pod koniec XIX wieku, a spowodowane zostało pożarem (1874-77). Wtedy też zniszczone zostały polichromie w prezbiterium, wykonano strop kasetonowy w nawie, a malowidła zasłonięte zostały warstwą tynku. Z tego również okresu pochodzi neogotyckie wyposażenie kościoła. Obecnie od kilku lat w kościele sukcesywnie prowadzone są prace konserwatorskie obejmujące zarówno jego wyposażenie jak i otoczenie.
Opis
Kościół w Strzelcach znajduje się w zachodniej części miejscowości przy głównej arterii komunikacyjnej prowadzącej z Domaszowic do Bukowy Śląskiej. Otoczony jest murowanym z cegły, częściowo otynkowanym, neogotyckim ogrodzeniem z wejściami od północy i południa oraz z neogotyckimi kapliczkami. Od strony północno-zachodniej z kościołem sąsiaduje plebania. Jest to świątynia orientowana, oskarpowana, murowana z cegły, częściowo na kamiennej podmurówce. Składa się z dwuprzęsłowego, zamkniętego ścianą prostą prezbiterium, dobudowanej do niego od północy zakrystii z kruchtą oraz prostokątnej, dwuprzęsłowej nawy i czworobocznej, otynkowanej wieży. Nawa kościoła jest nieznacznie szersza i wyższa od prezbiterium. Nakryta jest, podobnie jak i prezbiterium, dachem siodłowym. Zakrystia wraz z kruchtą nakryte są wspólnym dachem pulpitowym. Elewacje świątyni artykułowane są ostrołukowymi, obustronnie rozglifionymi otworami okiennymi. Dominującym elementem elewacji zachodniej jest trójkondygnacyjna wieża z wydzielonymi odsadzkami, nieznacznie się zwężającymi kondygnacjami. W dolnej kondygnacji wieży znajduje się, zamknięte odcinkowo wejście do kościoła z szesnastowiecznymi drzwiami z okuciami (konserwacja i odtworzenie kolorystyki w 2014 roku.). Na elewacji prezbiterium umieszczone zostało renesansowe, kamienne epitafium Adama v. Prittwitz-Gaffron z płaskorzeźbioną sceną Ukrzyżowania, herbami i inskrypcją. Prezbiterium nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym z prostymi wspornikami w narożnikach. Nawa nakryta jest płaskim stropem kasetonowym. Przy zachodniej ścianie nawy znajduje się XIX-wieczna empora organowa z ażurową balustradą, na której umieszczony został prospekt organowy. Mino pożaru, który zniszczył wnętrze kościoła pod koniec XIX wieku, zachowało się w nim stosunkowo wiele elementów dawnego wyposażenia w tym rzeźby Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Katarzyna i św. Barbara oraz sześć płaskorzeźb apostołów pochodzących z późnogotyckiego, niezachowanego tryptyku wkomponowane w neogotycki ołtarz główny (1874-80). Ponadto w kościele znajdują się gotyckie rzeźby św. Anna Samotrzeć oraz św. Mikołaj, późnogotyckie hermy św. Jadwiga i św. Małgorzata, neogotycka chrzcielnica z barokową grupą Chrztu Chrystusa w zwieńczeniu oraz figury ewangelistów z barokowej ambony.
Zabytek dostępny.
Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 03.06.2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.17820, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.15564