Budynek wzniesiony w stylu wiślano-bałtyckim, w jego późnym wydaniu, który w twórczy sposób przetwarzał detale architektoniczne z wykorzystaniem stylizacji modernistycznych. 

Historia

Wieś Strzelce powstała jako osada służebna książąt mazowieckich. Znajdowała się na skraju puszczy i zamieszkana była przez pomocników obsługujących książęce polowania. Pierwszy zapis historyczny na temat miejscowości Strzelce pochodzi z 1392 r. Istniała już wówczas parafia, którą założył książę mazowiecki Siemowit IV. On również ufundował pierwszy, drewniany kościół. 

W końcu XIV w. wybudowano kościół murowany, kryty dachówką. 

Miejscowość Strzelce wraz z Ziemią Gostyńską należała do Anny Jagiellonki. Od 1771 r. była własnością Działowskich, od 1775 r. dzierżawił je Maciej Łączyński. Dobra strzeleckie od l. 30. XIX w. do 1918 r. znajdowały się w rękach niemieckiej rodziny von Trescov, która prowadziła gospodarstwo rolne, założyła tu cukrownię i gorzelnię.

W latach 1906-1911 powstała obecnie istniejąca, neogotycka świątynia wg projektu arch. Piusa Dziekońskiego. Kamień węgielny poświęcono 27 VII 1911 r., a konsekracji kościoła dokonał kardynał krakowski 8 VI 1917 r. 

W okresie międzywojennym Strzelce wykupione zostały przez Rząd RP i przekazane gen. Władysławowi Sikorskiemu. 

Opis

Kościół znajduje się w centralnej części wsi rozciągającej się wzdłuż drogi Kutno Gostyń. Usytuowany jest na sztucznym wzniesieniu otoczonym murem kamiennym. Teren kościelny od wschodu przylega do drogi, od zachodu do dawnego zespołu folwarczno-pałacowo-ogrodowego (obecnie siedziby Ośrodka Hodowli Roślin). Pełni rolę dominanty w przestrzeni wsi Strzelce. 

Kościół jest usytuowany na osi wschód-zachód z prezbiterium skierowanym w kierunku zachodnim. Jest trójnawową halą. Wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta z prezbiterium szerokości nawy głównej, zamkniętym trójbocznie oraz transeptem o ramionach w formie płytkich kaplic - nieznacznie wysuniętych poza ściany boczne. Dodatkowe pomieszczenia, również na rzucie prostokątów dostawiono do ścian bocznych prezbiterium. Mieszczą one kaplicę matki Boskiej Strzeleckiej Zwycięskiej (od północy) oraz zakrystię. Narożnikizewnętrzne budynku zostały oszkarpowane. W północno-wschodniej części kościoła znajduje się wysoka wieża - dzwonnica, wzniesiona na planie prostokąta. Od wschodu przylega do niej wieżyczka na rzucie kwadratu mieszcząca klatkę schodową, od północy pomieszczenie na rzucie połowy koła. Wejście główne poprzedza przedsionek na rzucie wydłużonego, wąskiego prostokąta. 

Jest to obiekt ceglany, nieotynkowany, niepodpiwniczony. Więźba dachowa drewniana, krokwiowo-kleszczowa z zastrzałami płatwie wsparte na dwóch rzędach słupów stojących z mieczami i dodatkowo na słupach leżących także posiadających miecze. Dach kryty blachą miedzianą (wcześniej dachówką karpiówką). 

Kościół nie jest orientowany. We wschodniej części korpusu znajduje się wejściowy przedsionek oraz kaplica wydzielona z wnętrza przeszklonymi drzwiami wstawionymi między filarami. Na filarach tych również wsparty jest chór muzyczny. Filary również wydzielają nawy. Kościół przykrywają sklepienia krzyżowe znajdujące się nad nawami, nad nawą główną również sklepienie gwiaździste, w kaplicy przy wejściu kolebkowe, łuk tęczowy zakończony ostro. Nawa główna zamknięta trójbocznie za ołtarzem ambit, po bokach prezbiterium kaplica.

Elewacje kościoła są ceglane, wzniesione na niewysokim podmurowaniu z kamiennych ciosów. Ściana frontowa jest asymetryczna od północy znajduje się wysoka, czworoboczna, wieża, od południa wtopiona w korpus wieżyczka sięgająca wysokości chóru. Wejście główne – na osi budynku oraz dodatkowe nieco mniejsze, w południowej części elewacji, umieszczone są w podcieniach zamkniętych łukiem ostrym. Nad wejściem głównym, na tle prostokątnej płyciny, zwieńczonej łukiem ostrym, znajduje się potrójne okno. Otwory prostokątne zwieńczone łukiem ostrym. W oknach witraże. Elewacje boczne artykułowane przyporami oraz otworami okiennymi – wysokimi podwójnymi, prostokątnym zwieńczonych łukiem ostrym. Pod okapem szereg blend, o tynkowanych wnętrzach, prostokątnych zwieńczonych łukiem pełnym – tworzących fryz. W ścianach szczytowych transeptu – rozety z witrażami. Transept, wieża i prezbiterium ozdobione są blendami umieszczonymi pod gzymsami. Szczytowe ściany, w elewacji frontowej, nad transeptami – ozdabiają schodkowymi sterczynami zwieńczonych krzyżami. 

Wnętrze jest trójprzestrzenne o niższych bocznych nawach, z bocznymi aneksami, nieznacznym transeptem. Nawa główna oddzielona bocznymi arkadami wspartymi na filarach. Filary tynkowane do 3/2 wysokości, wyżej przykryte ceglanymi służkami opartych na gurtach i łukach. 

Ceramiczna posadzka wykonana jest z kafli układanych w karo naprzemiennie białych i czarnych. Centralnie, na osi kościoła w nawie głównej znajduje się pas mozaiki ceramicznej z ornamentem roślinnym. 

Nawy doświetlone wysokimi otworami okiennymi zwieńczone ostrołukowo z witrażami, w ramionach transeptu i kaplicach – rozety. 

Drzwi zewnętrzne to ciężkie, dwuskrzydłowe wrota z metalowymi, esowatymi okuciami i uchwytami. We wnętrzu znajdują się: ciekawy zegar z lat 20. XX w. z rzeźbą przedstawiającą Chronosa, autorstwa Ignacego Zelka z Torunia. Wnętrze kaplicy Matki Boskiej Zwycięskiej zdobi polichromia al fresco wykonana w latach 1950-1951, przez profesorów Edwardę Reginę Kasperską-Przeorską i S. A. Józefowicza. Ołtarz główny został wykonany po wojnie. Z dawnego ołtarza pozostały w nim obrazy przedstawiające 4 ewangelistów oraz obraz główny z przedstawieniem Trójcy Świętej z 1855 r. wykonany przez A. Dąbrowskiego.

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym. Tel. (24) 356-00-00, e-mail: strzelce@lowicka.eu 

Oprac. Agnieszka Lorenc-Karczewska, OT NID w Łodzi, 20.03.2020 r.