Istotne walory stanowi osiowe rozplanowanie zespołu rezydencjonalnego i kościelnego, charakterystyczne dla późnobarokowych założeń.

Historia

Wieś Stary Dworek należała do terenu przekazanego zakonowi cystersów (początkowo z łużyckiego Dobrego Ługu, później z Zemska i Bledzewa) przez Władysława Odonica ok. 1232 roku. Najstarsza historyczna wzmianka o wsi pochodzi z  1560 r., gdy ustanowiono tu rezydencję dla opatów. Pierwszym  opatem zamieszkałym w Starym Dworku był Piotr Mitręga z Lwówka. Ówczesna, zapewne drewniana, siedziba uległa zniszczeniu na skutek pożaru w 1670 roku. Część źródeł historycznych podaje, że w 1705 r. opat Józef Gurowski wybudował nowy dwór. Obecny budynek  dworu jest datowany na około 1770 roku. Został wzniesiony w okresie działalności opatów Józefa Loki i Franciszka Rogalińskiego. Siedziba opacka funkcjonowała aż do czasów sekularyzacji dóbr kościelnych i klasztornych, tj. do pocz. XIX wieku. Ostatnim rezydującym opatem w Starym Dworku był Onufry Wierzbiński, który zamienił się na majątek w Rokitnie z pruskim dzierżawcą Bornemannem. Od tego czasu posiadłość jako domena państwowa była dzierżawiona. W 1836 roku zakon cysterski w Bledzewie uległ kasacji, a pozostawione po nim budynki zostały zburzone kilka lat później, z wyjątkiem rezydencji w Starym Dworku. Podczas przebudowy w 1886 r., przeprowadzonej przez zarządcę Heckera, elewacje dworu urozmaicono okazałymi facjatkami. W tym czasie rozbudowano założenie folwarczne, wyburzając okazałą bramę wjazdową, a następnie - na przeł. XIX i XX stulecia, przekształcono park dworski. Po 1945 roku dwór został przejęty przez PGR z przeznaczeniem na cele administracyjne i mieszkalne. W latach 1969-1970 przeprowadzono kompleksowy remont obiektu. Od 1980 roku. budynek pozostaje nieużytkowany. W 2002 roku został sprzedany  i obecnie jest własnością prywatną. Pozostaje nieużytkowany w stanie ruiny.

Opis

Dwór położony jest w środkowej części wsi, na zach. od głównej drogi. Po jego wsch. stronie znajduje się dziedziniec folwarczny zamknięty z trzech stron budynkami gospodarczymi, a po zach. - dawny park, porastający wysoką skarpę, opadającą w kierunku zakola rzeki Obry. Elementem powiązanym kompozycyjnie z zespołem jest kościół usytuowany na osi dworu. Dwór to obiekt barokowy, murowany, założony na rzucie wydłużonego prostokąta, urozmaiconego ryzalitami pośrodku dłuższych elewacji, parterowy, nakryty dachem czterospadowym. Dwukondygnacyjne ryzality zamknięte są dachem dwuspadowym. Elewacje wieńczy profilowany gzyms, a narożniki opinają pilastry. Najbardziej reprezentacyjna jest elewacja frontowa, wsch., z trójosiowym ryzalitem środkowym artykułowanym pilastrami, na parterze ustawionymi ukośnie, tworząc wklęsło-wypukłą linię. Ryzalit zwieńczony jest trójkątnym tympanonem z kamiennymi, rokokowymi wazonami na narożach i szczycie. Budynek znajduje się w bardzo złym stanie technicznym – więźba dachowa uległa zarwaniu, mury są na fragmencie zniszczone, z licznymi spękaniami.

Dostęp do zabytku ograniczony. Własność prywatna – obiekt dostępny z zewnątrz.

oprac. Marta Kłaczkowska, OT NID w Zielonej Górze, 05-12-2017 r.