zespół młyna - Zabytek.pl
Adres
Stargard
Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. stargardzki, gm. Stargard (gm. miejska)
Obiekt o oryginalnej bryle, kompozycji i wystroju elewacji z detalem oraz elementami historycznego wystroju i wyposażenia.
Historia
Młyn (łącznie z budynkami gospodarczymi) został wzniesiony w 1894 r., o czym świadczy inskrypcja w płd.-zachodniej ścianie szczytowej. Obiekt posadowiono na miejscu młyna z 1850 r., który został zniszczony w wyniku pożaru. Fundatorem i właścicielem nowego młyna był Stargardzki Rolniczy Związek Kupców i Sprzedawców. Pierwotnie młyn był napędzany turbinami wodnymi i posiadał amerykańskie urządzenia przemiałowe. W l. 30. XX w. obiekt kupił Gustaw Karow - właściciel tzw. Dużego Młyna w Stargardzie. Po 1945 r. młyn został przejęty przez Państwowe Zakłady Zbożowe, wyposażony w urządzenia z innych młynów (z regionu) i nowy napęd elektryczny, produkował ok. 20 ton mąki na dobę. Od 1999 r. stanowi własność prywatną i po remoncie w 2000 r. został zaadaptowany na hotel z restauracją.
Opis
Młyn zlokalizowany jest w płn.-wschodniej części miasta, po zachodniej stronie ulicy Gdańskiej, w widłach rzeki Młynówki i kanału młyńskiego (obecnie wyschniętego). Po płn.-zachodniej stronie młyna usytuowane są dwa budynki gospodarcze, stanowiące zaplecze kuchenno-techniczne. Budynek o jednorodnej formie architektonicznej oraz historyzującym (ceglanym) wystroju elewacji, typowym dla obiektów przemysłowych z przełomu XIX/XX w. Młyn założony został na planie prostokąta (28,5 x 11,3 m), frontem zwrócony w stronę ul. Gdańskiej. Do ściany płd.-zachodniej przylega niewielka przybudówka (dawna komora turbiny). Budynek o zwartej bryle, trzykondygnacyjny, podpiwniczony, nakryty dachem pulpitowym. Wysokość całkowita wynosi ok. 11 m. Ściany murowane z cegły ceramicznej o wiązaniu krzyżowym, nietynkowane, o starannym spoinowaniu. Kondygnacje nakryte stropami drewnianymi, belkowymi nagimi (nad piwnicą i parterem) z wtórnymi sufitami na wyższych kondygnacjach. Więźba dachowa o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej z podporami stolcowymi. Pokrycie dachu stanowi papa asfaltowa. Elewacje zachowały pierwotną kompozycję i wystrój, z regularnymi podziałami osiowymi i elementami ceglanego detalu. Elewacje ścian długich są sześcioosiowe, a szczytowe trzyosiowe, dzielone lizenami, gzymsami pilastymi i kostkowymi, zwieńczone masywną ścianą attyki z narożnymi filarami oraz krenelażem i datownikiem w szczycie płd.-zachodnim. Otwory okienne i drzwiowe zwieńczone są odcinkowymi naprożami z gzymsami. W obrębie parteru i piwnicy wnętrza zachowały pierwotny wystrój, z odsłoniętymi stropami oraz wątkiem ceglanego muru. W sali restauracyjnej oraz klatce schodowej zostały wyeksponowane elementy dawnego wyposażenia młyna (w tym mlewniki, wagi worki, znaki towarowe, itp.).
Obiekt ogólnie dostępny - restauracja.
Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 12.01.2015 r.
Rodzaj: młyn
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_ZE.34060