Spichlerz jako jedyny zachowany budynek dawnego zespołu dworsko-folwarcznego stanowi – obok parku dworskiego – świadectwo zabytkowego założenia rezydencjonalnego.

Historia

Wg literatury spichlerz w Zmiennicy zbudowany został w 1 poł. XIX w. Budynek jest elementem zespołu dworsko-folwarcznego, z którego do dnia dzisiejszego zachował się jeszcze park. Dwór rodu Zarembów, a następnie Czerwińskich został spalony w 1914 r. Spichlerz do 1914 r. użytkowany jako spichlerz zbożowy, po II wojnie światowej przez krótki czas wykorzystywany był jako dom ludowy. Od wielu lat opuszczony i dewastowany nadal pozostaje nieużytkowany. W latach 70 XX w. przeprowadzone zostały prace zabezpieczające. Po 2000 r. wykonano niezbędne dla ocalenia obiektu prace remontowe (remont dachu).

Opis

Spichlerz położony jest w po wschodniej stronie drogi z prowadzącej z Brzozowa do Jasionowa, w bliskim sąsiedztwie parku dworskiego i dworskich stawów. Jest to budynek wolnostojący usytuowany na wyniesieniu, na działce o niewielkim spadku terenu w kierunku północno-zachodnim.

Murowany z cegły spichlerz zbudowany na rzucie prostokąta jest budynkiem trójkondygnacyjnym o prostej, zwartej bryle. Wysoki czterokondygnacyjny dach o wydatnie wysuniętych okapach nakryty jest dachówką ceramiczną. Zbudowany jest z cegły na fundamencie kamiennym, otynkowany (ze znacznymi ubytkami tynku zwłaszcza w elewacji frontowej). Elewacje dłuższe są trójosiowe, krótsze – dwuosiowe. Elewacja frontowa, południowa z prostokątnym otworem drzwiowym w przyziemiu oraz dwoma symetrycznie usytuowanymi otworami okiennymi po bokach. W dwóch wyższych kondygnacjach po trzy symetrycznie rozmieszczone ostrołukowo zamknięte otwory okienne (częściowo zamurowane w formie prostokątnych blend), pomiędzy którymi owalne blendy. W pozostałych elewacjach na każdej kondygnacji znajdują się ostrołukowo zamknięte otwory okienne (także z blendami).

Obiekt wyróżnia się skromnym, ale charakterystycznym wystrojem architektonicznym. Naroża  zaakcentowane są  dwubarwnym boniowaniem, otwory okienne wraz z blendami ujęte są w gładkie opaski, w blendach zachowane są pozostałości malowanej  imitacji  stolarki  okiennej. W kilku otworach okiennych zachowały się fragmenty oryginalnej stolarki oraz ozdobne, kute kraty.

Wnętrze bez podziałów wewnętrznych z zachowanymi pozostałości dawnych podziałów kondygnacyjnych.

Oprac. Anna Fortuna-Marek, OT NID w Rzeszowie, 31-01-2019 r.