Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

budynek główny - Zabytek.pl

budynek główny


budynek użyteczności publicznej 1907 r. Sopot

Adres
Sopot, Wojska Polskiego 1

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. Sopot, gm. Sopot

Łazienki Południowe reprezentują nadmorską architekturę kurortową.Stanowią jeden z nielicznych na terenie Polski przykładów budownictwa inspirowanego narodowym stylem norweskim, wzorowanym na średniowiecznych kościołach stavkirke.

Odznaczają się charakterystycznym dla tego stylu spiętrzeniem brył oraz bogatą dekoracją ciesielską. Specyficzne dla stylu norweskiego motywy smoczych głów oraz stylizowane postacie rzeczywistych i fantastycznych zwierząt występują tutaj częściowo w formie secesyjnej. Łazienki są jednym z symboli nadmorskiej i kurortowej historii Sopotu.

Historia

Pierwsze kąpielisko we wsi Sopoty założył w 1819 r. Karol Krzysztof Wegner. Zbudował nad morzem niewielki, drewniany budynek kąpielowy oraz kabiny-przebieralnie dla kąpiących się w morzu. W 1823 r. Jerzy Haffner, były major i chirurg wojsk napoleońskich, wzniósł pierwszy, murowany Dom Kąpielowy. Przy plaży postawił nowe drewniane kabiny-przebieralnie, osobne dla pań i panów. Nieco później obok zbudowano także Dom Kuracyjny (mieszczący hotel i restaurację), teatr, molo spacerowe i założono park. Pod koniec XIX w. Sopot stał się modnym, dynamicznie rozwijającym się kurortem, w 1901 r. otrzymał prawa miejskie. W pierwszej dekadzie XX w. władze miasta wzniosły szereg nowych, okazałych budowli, mających za zadanie wzbogacenie oferty oraz podniesienie Sopotu do rangi najlepszych kurortów europejskich. W tym okresie zbudowano m. innymi nowy Zakład Kąpielowy, Dom Zdrojowy oraz powiększono molo. W 1903 r. na miejscu wcześniejszych, XIX-wiecznych kabin kąpielowych wzniesiono nowe Łazienki Północne (ob. nie zachowane), a w 1907 r. Łazienki Południowe. Obie budowle zaprojektował Paul Puchmueller. Łazienki Południowe miały od strony morza kabiny-rozbieralnie i pomosty, podzielone na osobne segmenty dla pań, panów i rodzin. W pomieszczeniach od strony promenady mieściły się restauracje, kawiarnie i zakłady fryzjerskie. W 1938 r. w budynku urządzono schronisko wycieczkowe dla młodzieży Hitlerjugrnd. W latach 1994-1997 Łazienki odrestaurowano i rozbudowano o nowe skrzydła, postawione w miejscu dawnych przebieralni. Obecnie w obiekcie mieści się hotel i restauracja Zhong Hua.

Opis

Łazienki Południowe położone są w centralno-wschodniej części Sopotu, nad brzegiem morza, po wschodniej stronie promenady nadmorskiej - al. Wojska Polskiego. Budowla od północy, południa i wschodu sąsiaduje z wydmami i plażą, a od zachodu z Parkiem Południowym oraz położoną w pasie nadmorskim zabudową willowo-pensjonatową.

Budynek wzniesiony z drewna, w konwencji narodowego stylu norweskiego, zwanego także staronordyckim. Korpus główny budynku symetryczny, złożony z kilku spiętrzonych brył. Środkowa część budowli jedno- i dwukondygnacyjna, nakryta dachem dwuspadowym i pulpitowym. Po bokach ujęta dwoma dwukondygnacyjnymi wieżami, nakrytymi dachami czterospadowymi. Dachy wież zwieńczone latarniami, przykrytymi daszkami powtarzającymi formę dachów wieżowych. W elewacjach frontowych wież wykusze. Na obu skrajach budynku aneksy, węższe i niższe od głównego korpusu budynku, nakryte dachami półszczytowymi. W elewacji frontowej (zachodniej) na osi ganek głównego wejścia do budynku, a na dachu wieżyczka zegarowa. Pierwotnie, z obu stron elewacji frontowej ciągnęły się rzędy kabin-przebieralni (z wejściami od strony morza), zakończone narożnymi, parterowymi pawilonami. Podobne trzy rzędy kabin z pomostami przylegały prostopadle do wsch. elewacji budynku (od strony morza). Obecnie kabiny po stronie zach. zostały zastąpione galeriami, a kabiny po stronie wsch. skrzydłami hotelowymi, o formie nawiązującej do głównego korpusu budynku. Zachowano narożne pawilony.

Łazienki posiadają charakterystyczną dla narodowego stylu norweskiego dekorację ciesielską, częściowo polichromowaną i wykonaną w stylizacji secesyjnej. Do najbardziej charakterystycznych elementów dekoracji należą smocze głowy oraz stylizowane postacie fantastycznych i rzeczywistych zwierząt (m. innymi niedźwiedzi, delfinów, morsów).

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 12.11.2014 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.57802, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.308170