budynek główny - Zabytek.pl
Adres
Sopot, Wojska Polskiego 1
Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. Sopot, gm. Sopot
Odznaczają się charakterystycznym dla tego stylu spiętrzeniem brył oraz bogatą dekoracją ciesielską. Specyficzne dla stylu norweskiego motywy smoczych głów oraz stylizowane postacie rzeczywistych i fantastycznych zwierząt występują tutaj częściowo w formie secesyjnej. Łazienki są jednym z symboli nadmorskiej i kurortowej historii Sopotu.
Historia
Pierwsze kąpielisko we wsi Sopoty założył w 1819 r. Karol Krzysztof Wegner. Zbudował nad morzem niewielki, drewniany budynek kąpielowy oraz kabiny-przebieralnie dla kąpiących się w morzu. W 1823 r. Jerzy Haffner, były major i chirurg wojsk napoleońskich, wzniósł pierwszy, murowany Dom Kąpielowy. Przy plaży postawił nowe drewniane kabiny-przebieralnie, osobne dla pań i panów. Nieco później obok zbudowano także Dom Kuracyjny (mieszczący hotel i restaurację), teatr, molo spacerowe i założono park. Pod koniec XIX w. Sopot stał się modnym, dynamicznie rozwijającym się kurortem, w 1901 r. otrzymał prawa miejskie. W pierwszej dekadzie XX w. władze miasta wzniosły szereg nowych, okazałych budowli, mających za zadanie wzbogacenie oferty oraz podniesienie Sopotu do rangi najlepszych kurortów europejskich. W tym okresie zbudowano m. innymi nowy Zakład Kąpielowy, Dom Zdrojowy oraz powiększono molo. W 1903 r. na miejscu wcześniejszych, XIX-wiecznych kabin kąpielowych wzniesiono nowe Łazienki Północne (ob. nie zachowane), a w 1907 r. Łazienki Południowe. Obie budowle zaprojektował Paul Puchmueller. Łazienki Południowe miały od strony morza kabiny-rozbieralnie i pomosty, podzielone na osobne segmenty dla pań, panów i rodzin. W pomieszczeniach od strony promenady mieściły się restauracje, kawiarnie i zakłady fryzjerskie. W 1938 r. w budynku urządzono schronisko wycieczkowe dla młodzieży Hitlerjugrnd. W latach 1994-1997 Łazienki odrestaurowano i rozbudowano o nowe skrzydła, postawione w miejscu dawnych przebieralni. Obecnie w obiekcie mieści się hotel i restauracja Zhong Hua.
Opis
Łazienki Południowe położone są w centralno-wschodniej części Sopotu, nad brzegiem morza, po wschodniej stronie promenady nadmorskiej - al. Wojska Polskiego. Budowla od północy, południa i wschodu sąsiaduje z wydmami i plażą, a od zachodu z Parkiem Południowym oraz położoną w pasie nadmorskim zabudową willowo-pensjonatową.
Budynek wzniesiony z drewna, w konwencji narodowego stylu norweskiego, zwanego także staronordyckim. Korpus główny budynku symetryczny, złożony z kilku spiętrzonych brył. Środkowa część budowli jedno- i dwukondygnacyjna, nakryta dachem dwuspadowym i pulpitowym. Po bokach ujęta dwoma dwukondygnacyjnymi wieżami, nakrytymi dachami czterospadowymi. Dachy wież zwieńczone latarniami, przykrytymi daszkami powtarzającymi formę dachów wieżowych. W elewacjach frontowych wież wykusze. Na obu skrajach budynku aneksy, węższe i niższe od głównego korpusu budynku, nakryte dachami półszczytowymi. W elewacji frontowej (zachodniej) na osi ganek głównego wejścia do budynku, a na dachu wieżyczka zegarowa. Pierwotnie, z obu stron elewacji frontowej ciągnęły się rzędy kabin-przebieralni (z wejściami od strony morza), zakończone narożnymi, parterowymi pawilonami. Podobne trzy rzędy kabin z pomostami przylegały prostopadle do wsch. elewacji budynku (od strony morza). Obecnie kabiny po stronie zach. zostały zastąpione galeriami, a kabiny po stronie wsch. skrzydłami hotelowymi, o formie nawiązującej do głównego korpusu budynku. Zachowano narożne pawilony.
Łazienki posiadają charakterystyczną dla narodowego stylu norweskiego dekorację ciesielską, częściowo polichromowaną i wykonaną w stylizacji secesyjnej. Do najbardziej charakterystycznych elementów dekoracji należą smocze głowy oraz stylizowane postacie fantastycznych i rzeczywistych zwierząt (m. innymi niedźwiedzi, delfinów, morsów).
Zabytek dostępny.
Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 12.11.2014 r.
Rodzaj: budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.57802, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.308170