Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

Dwór Hiszpański - Zabytek.pl

Dwór Hiszpański


dwór 2. poł. XVII w. Sopot

Adres
Sopot, Aleja Niepodległości 781

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. Sopot, gm. Sopot

Przykład siedemnastowiecznej rezydencji podmiejskiej, należącej do zamożnych, gdańskich patrycjuszy.

Jedna z najstarszych budowli Sopotu. Piętro dworu wykonane w tradycyjnej na Pomorzu, ryglowej konstrukcji.

Historia

We wsi Sopot co najmniej od XVI w. bogaci kupcy i patrycjusze gdańscy budowali swoje letnie rezydencje, zwane dworami. Dwór II, zwany Hiszpańskim, prawdopodobnie istniał już w XVI w. i był jedną z najstarszych tego rodzaju rezydencji w Sopocie. Niewiadome jest pochodzenie nazwy budowli - być może jest związana z podpisaniem w 1660 r. Pokoju Oliwskiego i biorącym udział w obradach przedstawicielem króla Hiszpanii, który mógł w Sopocie, w tej właśnie budowli rezydować. Pierwszym znanym właścicielem posiadłości był Jakub Cleefeldt, syn burmistrza Gdańska, który objął majątek w posiadanie w 1594 roku. W XVII w. dwór wielokrotnie zmieniał właścicieli. Należeli do nich przedstawiciele najznakomitszych gdańskich rodów mieszczańskich: Jerzy Cleefeldt, Dawid Schum, Barbara Rogge, Hieronim Broen, Korneliusz Cruyssaert, Joachim Ravens, Judyta i Ernst Uphagen oraz Maria Colbe-Giesebrecht. W XVIII w. właścicielami posesji byli Konkordia Ross, Wirginia Heinkirch, rodzina von Rexin (od 1737 r.), Przebendowscy (od 1756 r.) i Karol Wegner (od 1804 r.). Według planu Sopotu z 1714 r. posesja była położona przy placu wiejskim i trakcie z Gdańska do Pucka i Wejherowa. Przy dworze przepływał Potok Środkowy oraz rozciągał się ogród. Pierwszy dwór był prawdopodobnie drewniany, przypuszczalnie w latach 80. XVII w. wzniesiono budynek murowany. W 1734 r. podczas działań wojennych Dwór Hiszpański został spalony. Na pocz. lat 20. XIX w. budynek zaadaptowano na stację pocztową. Nadbudowano wówczas ryglowe piętro, z siedemnastowiecznej budowli zachowała się tylko sklepiona kolebkowo piwnica i zewnętrzne ściany przyziemia. W 1876 r. budynek zaadaptowano na szkołę dla chłopców, w 1903 r. na mieszkalnia. W XIX w. radykalnie zmieniło się otoczenie budowli - przestał istnieć ogród i potok. Pod koniec lat 70. XX w. dwór znajdował się w katastrofalnym stanie technicznym. Przeznaczony do rozbiórki, przetrwał dzięki interwencji prof. J. Stankiewicza. W latach 1979-1981 budynek odrestaurowano, w 2006 r. remontowano. W ostatnich latach mieściła się w nim restauracja.

Opis

Dwór położony w środkowej części Sopotu, po wschodniej stronie al. Niepodległości, na małej, prostokątnej działce, bezpośrednio przy chodniku i jezdni. Wolnostojący, usytuowany szczytowo. Przy elewacji zach. wąska, parterowa dobudówka. W sąsiedztwie dworu zwarte pierzeje zabudowy kamienicznej. Dwór na rzucie prostokąta. Dwukondygnacyjny, nakryty dwuspadowym dachem. Przyziemie murowane z cegły, piętro w konstrukcji ryglowej, wypełnionej cegłą. Elewacje symetryczne (poza wsch.), otwory drzwiowe i okienne prostokątne, stolarka okienna wielopodziałowa, współczesna, w przyziemiu drewniane okiennice. Wyeksponowany rysunek konstrukcji ryglowej; w szczytach słupy i rygle ułożone w skośną kratę.

Zabytek niedostępny.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 26.01.2015 r.

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.57581, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.313946