Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zespół pałacowo-parkowy - Zabytek.pl

zespół pałacowo-parkowy


pałac pocz. XIX w. Sobieszyn

Adres
Sobieszyn, 141

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. rycki, gm. Ułęż

Jeden z ciekawszych zespołów pałacowych doby klasycyzmu, wzniesiony na przełomie XVIII i XIX w.

wg projektu arch. Chrystiana Piotra Aignera, przy udziale architekta amatora Stanisława Kostki Potockiego. Folwark z budynkami proj. arch. Henryka Marconiego. Miejsce związane z działalnością społecznika i filantropa Kajetana Kickiego, ostatniego właściciela dóbr Sobieszyn.

Historia

Pierwsze źródłowe wzmianki o Sobieszynie pochodzą z 1. poł. XIV wieku. W XVI w. była to własność Sobieskich. Od XVII w. majątek należał kolejno do: Zbąskich, Bieniewskich, Twardowskich, Wagnerów, Tarnowskich. W k. XVIII w. drogą małżeństwa przeszedł do Kickich. Na pocz. XIX w. własność Augusta Kickiego szambelana królewskiego, a następnie jego potomków. Ostatni z nich - Kajetan Kicki, dobry gospodarz i filantrop, w 1878 r. zapisał cały majątek na cele społeczne Towarzystwu Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych (por. także Orłów Murowany). Z tej fundacji powstał w Brzozowej Górze k. Sobieszyna zakład agronomiczny, a następnie (w 1896 r.) pierwsza w Królestwie Polskim szkoła rolnicza. Zespół pałacowy w obecnej formie został wzniesiony w l. 1790-1825, zapewne na miejscu wcześniejszej siedziby. Za twórców pałacu uważa się słynnego architekta doby klasycyzmu CH. P. Aignera i współpracującego z nim architekta amatora S. K. Potockiego. W k. XIX w. pałac powiększono o skrzydło boczne w związku z rozbudową zaplecza dla szkoły rolniczej. Od pn.-wsch. z rezydencją sąsiaduje folwark z liczną zabudową gospodarczą z l. 60. XIX w. (proj. H. Marconiego) oraz z k. XIX i pocz. XX w. Po II wojnie w pałacu umieszczono ośrodek zdrowia i przedszkole oraz mieszkania. Obecnie obiekt nieużytkowany wymagający natychmiastowego remontu.

Opis

Zespół rezydencjonalny położony na wschodnim krańcu wsi, na skarpie doliny rzeki Wieprz, od której oddzielony systemem stawów. Pałac. Klasycystyczny. Elewacją frontową zwrócony na północ. Wzniesiony na planie prostokąta, częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny. Na osiach dłuższych elewacji ryzality pozorne podwyższone o mezzanino. Od wschodu dodane, zapewne w k. XIX w,. nieco węższe, piętrowe skrzydło boczne, od zachodu niewielka, parterowa przybudówka. Układ wnętrz korpusu głównego dwutraktowy, symetryczny. Na osi usytuowany hall, z przylegającą od zachodu klatką schodową, za hallem salon z wyjściem do ogrodu. Pierwotnie na piętrze znajdowała się sala balowa zajmująca całą szerokość ryzalitu. Pałac murowany z cegły, otynkowany. Korpus i poprzeczny ryzalit nakryte odrębnymi dachami czterospadowymi, skrzydło boczne pod dachem dwuspadowym. Dachy pokryte blachą. Elewacja frontowa korpusu siedmioosiowa, z trójosiowym ryzalitem pośrodku którego na parterze przedsionek na planie półkola, z wejściem ujętym dwiema kolumnami toskańskimi, a na piętrze balkon i porte-fenêtre w formie okna palladiańskiego ujętego filarami i podzielonego kolumnami toskańskimi dźwigającymi odcinek belkowania, nad którym, w kondygnacji mezzanina, okno termalne i niewielkie okienka po bokach (analogiczne rozwiązanie zastosowane w elewacji ogrodowej). Górne kondygnacje ryzalitu podzielone przyściennymi kolumnami jońskimi w wielkim porządku, całość zwieńczona schodkową ścianką attykową. Elewacje podzielone gzymsem kordonowym między kondygnacjami i ozdobione gzymsem kostkowym pod okapem. Parter częściowo pokryty poziomym boniowaniem, Elewacja frontowa skrzydła wschodniego o podziałach poziomych nawiązujących do korpusu głównego, z niewielkim przedsionkiem na osi. Otwory okienne prostokątne, ujęte opaskami, na piętrze zwieńczone gzymsami. Przed pałacem, po obu stronach dziedzińca usytuowane dwie klasycystyczne oficyny. Wzniesione na planie prostokąta, parterowe, podpiwniczone, o dwutraktowym, wielodzielnym układzie wnętrz. Murowane z cegły, otynkowane, pierwotnie obydwie nakryte dachami czterospadowymi. Elewacje frontowe siedmioosiowe, pokryte poziomym boniowaniem, z prostokątnymi otworami okiennymi ujętymi opaskami i zwieńczonymi gzymsami. Brama wjazdowa na dziedziniec, z dwiema bramkami i fragmentem ogrodzenia z k. XVIII w. Park zachowany w niewielkim stopniu, z pozostałościami lipowej alei dojazdowej i gazonu. Zespół folwarczny z interesującymi przykładami budynków gospodarczych, których część wzniesiona wg proj. H. Marconiego (m. in. spichlerz, powozownia, obora, mleczarnia) wyróżnia się bogatym detalem architektonicznym z czerwonej cegły (lizeny, gzymsy, sterczyny, obramienia okien) skontrastowanym z bielą ścian.

Zabytek dostępny z zewnątrz.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 26-02-2016 r.

Rodzaj: pałac

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_ZE.3149, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_ZE.26879