Zespół cerkwi odznacza się także dużymi walorami krajobrazowymi.

Historia

Cerkiew grecko-katolicka została wzniesiona w 1806 r. w miejscu wcześniejszej, wzmiankowanej w 1744 roku. Cerkiew była remontowana w 1930 r., 1973 r. i w l. 90-tych XX w. Podczas walk w 1944 r. uszkodzona została wieża i dach świątyni. W 1956 roku została przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W 1961 roku została zamknięta przez władze. W 1968 roku parafianie otworzyli cerkiew i uporządkowali wnętrze. Obecnie jest świątynią filialną parafii w Łupkowie. W cerkwi odbywają się także nabożeństwa grekokatolickie.

Opis

Cerkiew orientowana, usytuowana jest w centrum wsi, na wzgórzu, po wsch. stronie drogi prowadzącej doliną rzeki Osławy do Rzepedzi. Cerkiew jest otaczona starodrzewiem. Dokoła świątyni zlokalizowany jest cmentarz ze starymi i nowymi pochówkami. Od strony pd.-zach. cerkwi, usytuowana jest dzwonnica wieżowa, pierwotnie pełniąca także funkcję bramy.

Cerkiew zbudowana jest na planie prostokąta, trójdzielna, z węższą zakrystią na planie kwadratu, dostawioną od strony wsch. i niewielkim, kwadratowym przedsionkiem z bocznym wejściem od strony pd. Z trójprzęsłowej nawy wydzielone zostało za pomocą ikonostasu prezbiterium. Od strony zach. nawy znajduje się czwarte przęsło z chórem muzycznym oraz babiniec niewyodrębniony w bryle. Po pn. i pd. stronie babińca znajdują się dwa wąskie pomieszczenia - klatka schodowa prowadząca na chór i składzik. Ściany zewnętrzne babińca, nawy, prezbiterium i zakrystii są równej wysokości. Główne wejście do świątyni prowadzi przez 2-biegowe schody i 2-skrzydłowe drzwi klepkowe. Zwartą bryłę świątyni przykrywa dach 3-spadowy, jednokalenicowy, zakrystię i boczny przedsionek dachy 2-spadowe. Nad babińcem wznosi się niska 4-boczna wieża, wtopiona w dach cerkwi, przykryta dachem brogowym, zwieńczonym 8-boczną baniastą wieżyczką z ślepą latarnią i cebulką z krzyżem unickim. Nad prezbiterium i nawą znajdują się analogiczne wieżyczki, o mniejszej wysokości niż wieżyczka nad wieżą. Wieżyczki te ustawione są na 8-bocznych podstawach. Cerkiew została wzniesiona w konstrukcji murowanej z kamienia łamanego na zaprawie wapiennej, ściany są otynkowane. Cokoły, schody zewnętrzne i przedsionek są nieotynkowane. Elewacje cerkwi dzielą wertykalnie lizeny, na wieży znajduje się dekoracja ramowa. Elewacje korpusu cerkwi i wieży zwieńczone są profilowanymi gzymsami podokapowymi. Cerkiew i wieżę doświetlają okna zakończone półkoliście, od zewnątrz i wewnątrz rozglifione. W zach. ścianie wieży znajduje się dodatkowo okno okrągłe, a w szczycie okrągła wnęka z wizerunkiem św. Mikołaja. W każdej z trzech ścian zakrystii umieszczone są pojedyncze, niewielkie okna prostokątne. Dachy i wieżyczki pokryte są blachą stalową, ocynkowaną. Wewnątrz ściany podzielone są filarami przyściennymi z profilowanymi gzymsami podtrzymującymi gurty sklepień żaglastych. Chór muzyczny wsparty jest na trzech arkadach filarowych. Pod chórem znajduje się trzyprzęsłowe sklepienie żaglaste, nad nim sklepienie analogiczne do pozostałych sklepień nawy. Nad babińcem rozpięte jest sklepienie kolebkowe z lunetami.

Najcenniejszymi elementami wyposażenia wnętrza są: ikonostas z pocz. XIX w. o charakterze barokowym z ornamentami rokokowymi i klasycystycznymi, 4-strefowy, architektoniczny, częściowo zdekompletowany, z ikonami XIX-wiecznymi (w strefie prazdników ikony współczesne); ołtarz za ikonostasem z pocz. XIX w. w kształcie baldachimu wspartego na 4 kolumnach, zwieńczonych wazonami; 2 ołtarze boczne z k. XVIII w. z ikonami XIX-wiecznymi.

Dzwonnica wieżowa, 2-kondygnacyjna, założona na planie kwadratu, z przejazdem w dolnej kondygnacji. Otwory bramne zakończone są półkoliście. W górnej kondygnacji znajdują się 4 duże otwory dzwonowe, prostokątne, zakończone półkoliście. Nad pierwszą kondygnacją znajduje się strop drewniany, druga kondygnacja jest sklepiona kolebkowo. Elewacje dolnej kondygnacji są otynkowane, zwieńczone płaskim gzymsem. Górna, nieotynkowana kondygnacja zakończona jest profilowanym gzymsem podokapowym. Dzwonnica zwieńczona jest oktogonalnym, baniastym hełmem, z kulą i krzyżem unickim. Dzwonnica wzniesiona jest w konstrukcji murowanej z kamienia łamanego na zaprawie wapiennej, łuki otworów murowane są z cegły pełnej. Na piętrze zawieszone są 2 dzwony.

Cmentarz założony jest dookoła cerkwi na planie zbliżonym do kwadratu. Na jego obszarze zachowane są zabytkowe, kamienne nagrobki z prostymi krzyżami kamiennymi lub odlewanymi z żeliwa ozdobnymi krucyfiksami z grupą pasyjną w jego dolnej części.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Adam Sapeta, OT NID w Rzeszowie, 27-11-2015 r.