krainy w kratę. Obiekt po rewaloryzacji, z odsłoniętym szkieletem ryglowych ścian oraz zachowanymi elementami historycznej stolarki okiennej i drzwiowej oraz snycerki.

Historia

Chałupa wzniesiona została w 1. ćw. XIX w., przebudowana w 1 ćw. XX w. O XIX-wiecznej metryce budynku świadczą: forma architektoniczna, typ ryglowej konstrukcji ścian ze strychułowym wypełnieniem, rodzaj więźby dachowej i sposób jej obróbki oraz niektóre elementy stolarki okiennej; w tym okresie wzniesiony został również budynek bramny. Historycznie młodsze są: murowana ściana frontowa, wystawka frontowa, większość stolarki drzwiowej oraz system kominowy. Można przypuszczać, że w okresie przebudowy w chałupie mieszkały dwie rodziny (rodzice z dziećmi i dziadkowie), co w późniejszym okresie przyczyniło się do podziału zagrody na dwie rodziny. Przed 1945 rokiem właścicielem chałupy była rodzina Schmidt.

Obecnie posesja należy do dwóch właścicieli, a część domu została odrestaurowana (w l. 2002-2004) zgodnie ze sztuką konserwatorską.

Opis

Chałupa znajduje się w centrum wsi, przy skrzyżowaniu dróg (po zachodniej stronie kościoła), posadowiona kalenicowo do drogi wiejskiej, z budynkiem bramnym od strony szosy.

Dom w typie szerokofrontowej chałupy, wniesiony w tradycyjnej konstrukcji ryglowej przez miejscowych cieśli.

Budynek założony na planie prostokąta o wymiarach ok. 20 x 9,6 m; front zwrócony w kierunku północnym. Do wnętrza prowadzą obecnie trzy wejścia: dwa na osi krótkiej (bliżej szczytu wschodniego) oraz jedno (wtórne) w ścianie tylnej, przy narożniku płd.-zachodnim. Obiekt w formie leżącego prostopadłościanu, nakryty wysokim dachem dwuspadowym; w połaci frontowej wyprowadzona dwuspadowa wystawka. Wysokość całkowita wynosi ok. 8,5 m, a stosunek ścian do dachu 1 : 2,5. Jest to budynek parterowy (wys. ok. 2,2 m), niepodpiwniczony, z dwupoziomowym poddaszem o charakterze mieszkalno-składowym.

Pierwotnie ściany wykonane były w konstrukcji szkieletowej (ryglowej), ze strychułowym (glinianym) wypełnieniem. Szkielet konstrukcyjny tworzą rytmicznie rozmieszczone słupy, osadzone dołem w podwalinie, górą spięte oczepem i połączone jednym poziomem rygli. Pola międzyryglowe są tynkowane i bielone. Ściana frontowa przemurowana i tynkowana, a ryglowa ściana zachodnia jest odeskowana. Dach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej z płatwiami pośrednimi i podwójnymi podporami stolcowymi, o ręcznej obróbce budulca. Pokrycie dachu stanowi cementowa dachówka zakładkowa. Stropy belkowo-gliniane, wyprawione na gładko.

Elewacje o arytmicznych podziałach osiowych, odzwierciedlających dwurodzinny charakter domu. Elewacje ścian ryglowych (wschodnia i południowa) akcentowane „rysunkiem” drewnianego szkieletu konstrukcyjnego, skontrastowanego z tynkowanymi (i bielonymi) polami międzyryglowymi.

Zasadnicze rozplanowanie wnętrza ma układ dwutraktowy, a pośrodku budynku występuje układ trzytraktowy. Na osi krótkiej wydzielona jest asymetryczna i przelotowa sień. W frontowym i przy szczycie wschodnim znajdują się izby, a trakcie tylnym kuchnie i komory.

W chałupie zachowała się historyczna (XIX w. i 1 ćw. XX w.) stolarka okienna i drzwiowa, z oryginalnymi okuciami kowalskiej roboty. Okna historyczne: ościeżnicowe, dwu i czteroskrzydłowe, z oryginalnymi okuciami i zewnętrznymi okiennicami oraz krosnowe, czteroskrzydłowe, dzielone asymetrycznym krzyżem. Drzwi frontowe dwuskrzydłowe, ramowo-płycinowe z naświetlami, zawieszone na hakowo-tarczowych zawiasach, zaopatrzone w zamek puszkowy i trybowaną klamkę.

Własność prywatna. Obiekt dostępny (widoczny) z ulicy; wnętrze - po uzgodnieniu z właścicielami.

Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 20.10.2014 r.