Obiekt reprezentuje dawny układ gotycki typowy dla prowincjonalnej architektury drewnianej doby kontrreformacji. Ściany kościoła we wnętrzu oraz strop pokryte polichromią z lat 1695-1701 późnorenesansową i barokową o cechach ludowych. Wyposażenie kościoła głównie barokowe.

Historia

Od 1218 roku Słopanowo należy do cystersów Łekna. Parafia istniała już zapewne w XIV w. Istnienie drewnianego kościoła poświadczają źródła w 1510 r. W połowie XVI wieku wieś należała do Włostowickich i Kąsinowskich, którzy oddali kościół innowiercom. Następni właściciele Zbyszewscy przywracają katolicki obrządek. W latach 1695-1699 miała miejsce budowa obecnego kościoła z fundacji Jana Kąsinowskiego, sędziego wałeckiego, ówczesnego właściciela wsi. Konsekracja kościoła pw. św. Mikołaja odbyła się w 1699 r. W latach 1699-1701 wykonano późnorenesansową i barokową polichromię we wnętrzu kościoła. Remont kościoła, a następnie konserwacja polichromii miały miejsce w latach 1951-1953 i 1953-1954. Podczas remontu kapitalnego dachu w 1984 r częściowo wymieniono więźby i gont. W latach 90. XX w. zrekonstruowano wieżę i na nowo wykonano szalowanie kościoła.

Opis

Słopanowo, to niewielka wieś położona ok. 9 km na północny zachód od Szamotuł, po zachodniej stronie drogi do Czarnkowa. Kościół usytuowany jest na wschodnim skraju wsi nieopodal dawnego zespołu pałacowo-folwarcznego (pałac nie istnieje). Odsunięty od drogi ok. 50 metrów, na niewielkim wzniesieniu, otoczony drewnianym płotem, z bramą i furtką od strony drogi. Na cmentarzu przykościelnym, na którym chowano dawnych zarządców majątku oraz ich rodziny rosną wzdłuż parkanu kasztanowce.

Kościół jest orientowany. Zbudowano go w konstrukcji zrębowej z przyciesią na nowszym podmurowaniu, na zewnątrz oszalowany. Wieża usytuowana od zachodu, częściowo wysunięta przed lico budynku, o konstrukcji słupowo-ramowej. Świątynia jednonawowa, z nawą na rzucie kwadratu, z nieco węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Przy północnej ścianie nawy znajduje się kruchta. Nawę i prezbiterium przykryto jednym dachem, który przy prezbiterium tworzy wydatny okap. Wieżę kościoła wieńczy dach z latarnią i cebulasty, dwuczłonowy hełm również kryty gontem, podobnie jak nawę i prezbiterium.

Z zewnątrz kościół bez dekoracji, z pionowo szalowanymi ścianami. Główne wejście do kościoła przez wieżę z dwuskrzydłowymi drzwiami przekrytymi łukiem. Monotonię ścian kościoła urozmaicają okna o formie stojących prostokątów, przekrytych łukiem.

Wnętrze kościoła jednonawowe, od zachodu z chórem muzycznym. Za ścianą ołtarzową znajduje się zakrystia. Belkowy strop i ściany kościoła zostały pokryte późnorenesansową i barokową polichromią. W prezbiterium przedstawione zostały cztery sceny z legendy o św. Mikołaju, patronie kościoła. W nawie kościoła namalowano postacie śś. Wawrzyńca, Szczepana, Chrystusa Salwatora oraz sceny związane ze św. Mikołajem. Na ścianie znajduje się łaciński napis o konsekracji kościoła wpisany w ozdobną ramę, którą podtrzymują święci Piotr i Paweł. Na stropie nawy Mater Misericordiae, stropie prezbiterium - Adoracja Trójcy Świętej. Pod chórem muzycznym namalowano sceny biblijne. Na chórze znajduje się obraz diabła, który kusi karczmarkę, aby mu ciągle dolewała. Wiąże się z nim określona legenda. W kościele znajduje się wyposażenie barokowe. Na uwagę zasługują ambona i chrzcielnica z XVIII w. oraz krucyfiks i figura św. Jana z XVII w. umieszczone na belce tęczowej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu. Bliższe informacje na temat parafii oraz godziny Mszy Św. są podane na stronie internetowej archidiecezji poznańskiej: www.archpoznan.pl

Oprac. Teresa Palacz, OT NID w Poznaniu, 05.11.2014 r.