kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych - Zabytek.pl
Adres
Sieroty, Kościelna
Lokalizacja
woj. śląskie,
pow. gliwicki,
gm. Wielowieś
Cenny element wystroju stanowią gotyckie polichromie z 2. połowy XV wieku zlokalizowane w obrębie prezbiterium.
Historia
Pierwsze wzmianki odnośnie świątyni w Sierotach pochodzą kolejno z 1299 i 1447 roku. Zgodnie z przekazami źródłowymi w XVI wieku kościół znajdował się w rękach protestantów do społeczności katolickiej powrócił dopiero w 1629 roku. Sam obiekt budowany był w kilku etapach, jako pierwsze powstało murowane prezbiterium w 1427 roku, 30 lat później na przestrzeni 1456-1457 roku wybudowano nawę, najmłodszy element stanowi wzniesiona w 1775 roku wieża, wcześniejsza nie była związana bezpośrednio z bryłą kościoła, znajdowała się w sąsiedztwie obiektu. Czas powstania poszczególnych elementów ustalono na podstawie przeprowadzonych w ostatnich latach badań dendrochronologicznych, z których wynika również iż tragiczny w skutkach pożar z 1700 roku ominął świątynię. Obiekt wielokrotnie odnawiano, pierwszy remont kościoła miał miejsce już w XVII wieku, kolejne prace przeprowadzano w latach 1895, 1904 i 1959. W połowie lat 30. odsłonięto dla zwiedzających gotyckie polichromie zdobiące ściany prezbiterium, malowidła konserwowano w 1961 oraz 2007 roku.
Opis
Kościół pw. Wszystkich Świętych położony jest na niewielkim wzniesieniu przy ulicy Kościelnej, w centralnej części wsi Sieroty. Całość założenia ogrodzona jest kamiennym ogrodzeniem z jednospadowym daszkiem. Obiekt powstał w konstrukcji mieszanej drewniano-murowanej, posiada wpływy w stylu gotyckim i barokowym. Kościół jest jednonawowy, orientowany, składa się z murowanego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium z dostawioną wzdłuż jego północnej ściany zakrystią z przedsionkiem wzniesioną na planie wydłużonego prostokąta, szerszej postawionej na podmurówce nawy wykonanej w konstrukcji zrębowej w górnej części oszalowanej przy użyciu gontu, otoczonej w dolnej części przez przydaszki oraz dobudowanej od strony zachodniej trzykondygnacyjnej wieży wykonanej w konstrukcji słupowej. Dodatkowo od zewnątrz prezbiterium i zakrystia opięte są szkarpami. Zasadnicza część bryły nakryta jest dachem dwuspadowym, przechodzącym nad prezbiterium w wielopołaciowy, dodatkowo nad nawą znajduje się ośmioboczna latarnia z cebulastym hełmem, do której nawiązuje formą zwieńczenie wieży. Wewnątrz na uwagę zasługuje wsparty na dwóch toskańskich kolumnach chór muzyczny o faliście wygiętej balustradzie, prezbiterium i empora z prostym sufitem, w nawie sklepienie pozorne w formie zbliżone do koszykowego, w zakrystii sklepienie kolebkowe. Najcenniejszy element wystroju stanowi gotycka polichromia z 1470 roku zachowana do dziś w formie malowideł linearnych zdobiących ściany prezbiterium oraz boczne filary. Wnętrze w stylu barokowym z elementami gotyku oraz renesansu, wśród wyposażenia wyróżnia się dwukondygnacyjny, późnorenesansowy ołtarz główny z 1622 roku, należy również zwrócić uwagę na XIX wieczne neobarokowe ołtarze boczne oraz barokową ambonę z 1. połowy XVIII w.
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.
Oprac. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 12.09.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
kamienne
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.95147, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.316214