kościół farny pw. Wszystkich Świętych - Zabytek.pl
Adres
Sieradz, Kolegiacka 11
Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. sieradzki, gm. Sieradz (gm. miejska)
Historia
Wzniesienie murowanego kościoła nastąpiło ok. r. 1370, na miejscu wcześniejszej drewnianej świątyni (zniszczonej i zrabowanej przez Krzyżaków w 1331 r.), na polecenie Kazimierza Wielkiego. Po pożarze w 1447 r. został odbudowany na bazie ocalałych murów. W r. 1580 od północnego zachodu do istniejącej bryły dobudowano (dzięki darowiznom wiernych) wieżę. Świątynia ucierpiała w pożarze w 1645 r., po którym została odbudowana i powiększona o dwie nawy boczne. W r. 1658 z fundacji Wojciecha Prus Chudzickiego do prezbiterium od południa dobudowano kaplicę pw. Męki Pańskiej. W r. 1925 powstała zakrystia a 1935 dobudówka przy głównym wejściu do kościoła (zachód) oraz kaplica MB Fatimskiej przylegająca do prezbiterium od północy (autorem projektu był Józef Kaban).
Opis
Świątynia położona jest w centrum Sieradza, na południe od Rynku. Jest to budowla orientowana, halowa, trójnawowa. Wzniesiono ją z cegły, nie została otynkowana, ściany wzmocniono od zewnątrz przyporami. Dwuprzęsłowe prezbiterium ma szerokość równą nawie głównej, jest zamknięte wielobocznie. Przylega do niego od południa kaplica Męki Pańskiej, a za nią zakrystia. Do północnej ściany prezbiterium dostawiona kaplica MB Fatimskiej. Nawa główna ma długość trzech przęseł, nawy boczne zostały do niej otwarte arkadami wspartymi na okrągłych słupach. Sklepienie kolebkowe w nawie głównej, w nawach bocznych płaskie, w prezbiterium kolebkowe z lunetami o dekoracji stiukowej typu lubelsko-kaliskiego. Dachy mają formę dwuspadową, jedynie kaplicę Męki Pańskiej przekrywa kopuła na pendentywach. Fasada została zniekształcona przybudówką z 1935 r. W ściany wmurowano kule armatnie, tarcze herbowe, a także fragment kamieniarki określanej jako odrzwia z zamku sieradzkiego. Całość wieńczy szczyt z gotyckimi sterczynami. Najwyższym elementem kościoła jest czworoboczna wieża (narożnik północno- zachodni) o wysokości pięciu kondygnacji, zwieńczona barokowym hełmem. W elewacji południowej wyróżniającą się partią jest barokowa kaplica Męki Pańskiej, zwieńczona kopułą Jest ona otynkowana (podobnie jak przylegająca do niej niższa, parterowa zakrystia)a ściany zewnętrzne wieńczą ozdobne gzymsy, dzielące kondygnacje. Narożniki zostały opilastrowane. Dodatkowo na ścianie wschodniej znajduje się sgrafitto ukazujące wizerunek MB z Dzieciątkiem. We wnętrzu kościoła ściany i sufity wewnętrzne świątyni ozdobiono malowidłami (1950 r.) i dekoracją stiukową (zwłaszcza prezbiterium). Wyposażenie jest w dużej części barokowe (ołtarze, ambona, rzeźby, stalle), datuje się je głównie na XVIII w. Kilka obrazów dla świątyni namalował W. Gerson - w tym przedstawienie Chrystusa z Krzyżem, znajdujące się w ołtarzu głównym. Zachowało się także kilka zabytków z wcześniejszych okresów: gotycki obraz św. Trójcy, rzeźba św. Anny Samotrzeć z 1 poł. XVI w.
Kościół dostępny cały rok.
Oprac. Anna Michalska, OT NID w Łodzi, 08.10.2014 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.128192, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.167227