Usytuowanie i opis

Stanowiska archeologiczne są zlokalizowane na Pogórzu Kaczawskim, na prawym brzegu Kaczawy, na dwóch z trzech szczytów góry Wielisławki (375 m n.p.m.). Na środkowym szczycie znajduje się grodzisko nr 2/5 (starszy obiekt), ok. 200 m na zachód (zachodni szczyt) jest usytuowane grodzisko 1/4 (nowszy obiekt) - pozostałości zamku.

Grodzisko nr 2/5 ma kształt czworokąta z zaokrąglonymi narożami. Od wschodu i zachodu są widoczne wały rozdzielone fosą. Grodzisko jest zniszczone transzejami z II wojny światowej i wkopami rabunkowymi. Zachodni szczyt Wielisławki, na którym jest zlokalizowane drugie grodzisko - pozostałości zamku (stanowisko 1/4), ma kształt prostokąta o wymiarach 120 x 60 m. W najwyższej, wschodniej części szczytu są widoczne relikty murowanego zamku. Część niższą tworzą trzy tarasy (na jednym z nich widać ruiny gospody).

Historia

Gród na środkowym szczycie Wielisławki jest datowany na XII i XIII wiek. W XIII lub XIV stuleciu (niektórzy badacze sugerują, że na przeł. XIV i XV w.) na sąsiednim szczycie powstał zamek, pełniący zapewne funkcję strażnicy. W źródłach pisanych brakuje informacji o tym obiekcie. Według lokalnych opowieści, po wojnach husyckich zamek zajęli rycerze rozbójnicy. Około poł. XV w. budowla została zburzona. W XIX w. na zachodnim szczycie zbudowano gospodę, w XX w. nadbudowano pozostałości baszty zamkowej i stworzono schronisko młodzieżowe. Po 1945 r. obiekty turystyczne zostały rozebrane.

Stan i wyniki badań

Badania powierzchniowe stanowiska 2/5 prowadzono przed 1945 r., sondażowe - w 1960 i 1965 r., badania powierzchniowe stanowiska 1/4 wykonano w 1959 r. (Tadeusz Kaletyn), inwentaryzację - w latach 80. XX wieku. Badania powierzchniowe obu obiektów w ramach akcji Archeologiczne Zdjęcie Polski odbyły się w 1988 roku.

Zabytek dostępny. Zamek na Wielisławce znajduje się na trasie ścieżki przyrodniczej „Wokół Wielisławki”, grodzisko na sąsiednim szczycie jest pomijane w opracowaniach turystycznych lub oba obiekty są błędnie interpretowane jako jedno stanowisko.

Oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 14.09.2014 r.