Jest realizacją projektu wybitnego śląskiego architekta Carla Gottharda Langhansa, autora berlińskiej Bramy Brandemburskiej.

Historia

Klasycystyczny pałac wzniesiony został w l. 1776-1781 wg projektu Carla Gottharda Langhansa dla Gottloba Albrechta von Saurma i jego żony Marii Francisci Clairon d'Haussouville. Pałac posadowiono na sztucznie usypanej skarpie w zakolu rzeki Bystrzycy i powiązano w malowniczą całość z niewielkim parkiem krajobrazowym. Pierwotny układ wnętrz piano nobile opierał się na centralnej osi wyznaczonej przez westybul z klatką schodową w trakcie przednim oraz owalny salon w trakcie tylnym, wychodzący na rzekę płynącą u stóp wzniesienia. Dekoracja salonu oraz elewacji była dziełem wrocławskiego sztukatora Johanna Petera Echtlera.

W 1836 r. pałac wraz z posiadłością ziemską w Samotworze został wniesiony w posagu Karlowi Mauritiusowi von Zedlitz-Trützschler und Falkenstein, przez wnuczkę Gottloba Albrechta von Saurma, Melanię, Albertynę Henrietę. Od 1900 r. dobra pozostawały własnością rodziny Jedsiński, dla której w 1919 r. zmodernizowano rezydencję wg projektu wrocławskiego architekta Ericha Graua. Przebudowano m.in. dach i portyk zachodni, zmieniono kształt westybulu oraz usytuowanie klatki schodowej, wprowadzono też nowe podziały i układ wnętrz. Pałac remontowano też w 1973 r. (salon i uporządkowanie tarasów) oraz w l. 1983-1984 (zmiana układu wnętrz przyziemia). Obecny właściciel zaadaptował rezydencję na centrum konferencyjno-hotelowe „Pałac Alexandrów Wrocław Airport”. Prace remontowo-adaptacyjne prowadzono od 2007 roku.

Opis

Pałac posadowiony na skarpie w zakolu rzeki Bystrzycy, od północy i południa otoczony jest niewielkim zadrzewieniem parkowym. Fasadę poprzedza podjazd z gazonem na rozległym dziedzińcu, wokół którego skupia się zabudowa folwarczna.

Pałac murowany, tynkowany, trójkondygnacyjny, z wysokim przyziemiem, piano nobile i mezaninem, nakryty został dachem mansardowym z lukarnami. Założony na rzucie prostokąta, z płytkimi ryzalitami na osi fasady i elewacji tylnej, mieszczącymi wgłębne portyki kolumnowe w formie serliany. Portyk fasady dekorują medaliony z personifikacjami Umiarkowania i Harmonii oraz herb hrabiego Karla Mauritiusa von Zedlitz-Trützschler und Falkenstein, umieszczony po 1836 r. w naczółku. Portyk elewacji ogrodowej (przebudowanej w 1919 r.) ozdabiają herb Gottloba Albrechta von Saurma (w naczółku) oraz supraporta z płaskorzeźbionym przedstawieniem czynów Herkulesa: Zabicie lwa nemejskiego i hydry lernejskiej. Elewacje pałacu ujmują międzykondygnacyjny gzyms listwowy oraz kroksztynowy gzyms wieńczący; otwory piano nobile w tynkowych obramieniach, z panopliami i laurowymi festonami na płycinach ponad nadprożami. Portyk w fasadzie poprzedzają wysokie schody, w elewacji tylnej taras. Wnętrze dwutraktowe, z kwadratowym westybulem na osi, za którym usytuowany jest salon na planie owalu wpisanego w prostokąt. Ściany salonu pokrywa bogata klasycystyczna dekoracja stiukowa z ok. 1780 r., odpowiadajaca pierwotnej dyspozycji wnętrza. Pary jońskich kolumn ujmują cztery narożne aneksy, dźwigając jednoczesnie belkowanie z kroksztynowym gzymsem, na którym wspiera się sufit na planie owalu. Na ścianach między kolunami wydłużone płyciny ozdobione medalionami, ujmują otwory drzwiowe (pierwotnie cztery) z supraporatami. Na supraportach i medalionach przedstawienia: Pokoju, Zgody, Dostatku, Władzy, Wierności, Szczęścia, Siły, Roztropności i Męstwa oraz Zdrowia. Na miejscu wsch. otworu drzwiowego kominek neoklasycystyczny z 1919 r.

Zabytek dostępny, własność prywatna, centrum konferencyjno-hotelowe.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 29.01.2015 r.