Historia

Brak danych nt. czasu powstania pałacu. Niektórzy badacze budowę pałacu przypisują Tylmanowi z Gameren, datując ten budynek na przełom XVII/XVIII w., zaś jego nadbudowę w części środkowej Tomaszowi Belotti w 2 ćw. XVIII w. Inni z kolei twierdzą, że był to początkowo niewielki dworek, przebudowany na pałac letni w 2 ćw. XVIII w. przez Karola Henryka Wiedemanna, nadwornego architekta Lubomirskich. Budynek, będący letnią rezydencją panów Rzeszowa poprzedzony był dwoma rzędami kwater ogrodowych i ogrodzeniem z dwoma kordegardami w ścianie zachodniej a otoczony był ogrodem z oranżerią, zwierzyńcem oraz stawem z wyspą. W XIX w. ogrody przestały istnieć, na ich terenie rozwinęła się zabudowa miejska. W 1906 r. budynek pałacyku przebudowano po pożarze, następna przebudowa, przystosowująca budynek do funkcji szkoły miała miejsce po 1945 r. Obecnie pałac jest w trakcie remontu, po przejęciu przez Izbę Lekarską. Pozostałością po dawnym założeniu jest też zrujnowany budynek kordegardy południowej, znajdujący się w sporej odległości od pałacu, pośród zabudowy z przełomu XIX i XX w.

Opis

Zespół pałacowy usytuowany jest w centrum miasta Rzeszowa, na północny-wschód od zespołu zamkowego. Pałac otoczony jest przez niewielki ogród kwaterowy oraz ogrodzenie. Barokowy budynek powstał na rzucie zbliżonym do litery H, jako obiekt podpiwniczony, piętrowy, później nadbudowany o dodatkowe piętro, murowany z cegły, o bryle zasadniczej przekrytej dachem dwuspadowym i dachami mansardowymi nad częściami bocznymi pokrytymi blachą zakładkową. Wszystkie elewacje są symetryczne, dłuższe: wschodnia i zachodnia siedmioosiowe z bogato zdobionymi portalami wejściowymi na osi, krótsze pięcioosiowe. Elewacje są bogato zdobione: boniowaniem w narożnikach, obramieniami okiennymi, nadokiennikami, niszami na różnych wysokościach, rokokowymi, kamiennymi popiersiami członków rodu Lubomirskich umieszczonymi w niszach z drewnianymi obramieniami oraz tarasami z balustradami i kamiennymi wazami. Całość opięta jest wydatnym gzymsem kordonowym. Układ pomieszczeń we wnętrzu jest dwutraktowy, jednak pierwotny rozkład zmieniono w czasie przebudowy.

Kordegarda stoi w znacznym oddaleniu od pałacu, otoczona przez zabudowę willową i kamienice z przełomu XIX i XX w., jej związek z założeniem pałacowym jest właściwie nieczytelny. Zachowana forma ma rzut kwadratu, dwie czytelne kondygnacje nadziemne, bez dachu, z prowizorycznym zabezpieczeniem, murowany z cegły, niemal całkowicie pozbawiony tynków.

Ogrodzenie zachowało się w postaci murowanych z cegły słupów i wypełnień z kutych, metalowych prętów. Kamienne wazy, będące zwieńczeniem słupów złożone są na czas remontu na terenie posesji.

Budynek w trakcie remontu, właścicielem jest Okręgowa Izba Lekarska.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 28.10.2014 r.