Architektura oraz wystrój kościoła są świadectwem religijnego patriotyzmu Wielkopolan w dobie odzyskania niepodległości i wyzwolenia spod dominacji niemieckiej wyrażanej programem Kulturkampfu, obejmującego między innymi prześladowania wielkopolskiego Kościoła rzymsko-katolickiego.

Historia

Ryczywół stał się miastem przed 1426 rokiem, w 1684 r. był lokowany powtórnie, by ostatecznie utracić prawa miejskie w 1934 roku. Parafia rzymsko-katolicka w Ryczywole erygowana została w XV w., a ówczesny pierwszy, drewniany kościół wzniesiony został z fundacji rodu Nałęcz. Wizytacja z 1628 r. opisuje kościół jako doszczętnie spalony wraz z budynkami plebańskimi oraz pozbawiony opieki i nadzoru kościelnego. W poł. XVII w. właściciel Ryczywołu, Stefan Gruziński wraz z proboszczem Błażejem Plutowiczem rozpoczęli odbudowę kościoła oraz budowę szkoły i szpitala. Dawny kościół został rozebrany w 1774 r. i około 1790 r. wzniesiono nowy, drewniany, rozbudowany następnie w 1802 roku.

W 1923 r. rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła. Poprzedziły to wytrwałe starania o uzyskanie pozwolenia na budowę nowej świątyni, rozpoczęte jeszcze u schyłku XIX w., utrudniane procesami z sądami niemieckimi. 28 maja 1923 r. rozpoczęto rozbiórkę starego kościoła. 1 lutego 1925 r. świątynia została poświęcona przez prob. K. Stepczyńskiego. Kościół w czasie II wojny światowej był użytkowany, co stanowiło wyjątek w warunkach okupacji na terenie tzw. Kraju Warty, przez co jego wyposażenie nie zostało zagrabione przez Niemców ani rozproszone i zachowało się w stanie oryginalnym do czasów obecnych.

W 1974 r. przeprowadzono malowanie kościoła, w 1982 r. otynkowano wieżę i kościół, wymieniono blachę na wieży oraz przełożono cała dachówkę na dachu. W 1990 r. naprawiono gzymsy i część dachu (całość naprawiono w 1995 r.), w 1994 r. wymalowano wnętrze kościoła, a w 1998 r. wymieniono posadzki i parkiet w prezbiterium.

Opis

Kościół pw. św. Mikołaja w Ryczywole położony jest przy drodze prowadzącej z Rogoźna do Czarnkowa, na południowy wschód od rynku. Budynek murowany z cegły o wątku krzyżowym, orientowany, wzniesiony na planie prostokąta. Trójnawowy, z prosto zamkniętą elewacją wschodnią flankowaną dwiema zakrystiami, między którymi wewnątrz mieści się absyda prezbiterium, kryta stożkowatym dachem. W elewacji zachodniej mieści się ujęta trójkątnymi pomieszczeniami kwadratowa kruchta, nad którą wznosi się dwukondygnacyjna wieża, kryta baniastym hełmem z latarnią. Dwuspadowy dach nawy głównej o wieszarowej konstrukcji więźby i jednospadowe dachy naw bocznych kryte dachówką karpiówką.

Wnętrze zorganizowane zostało przez wspartą na czterech ukośnych filarach pseudokopułę. Od wschodu nawa jest zamknięta przez absydę prezbiterium z bocznymi wejściami do dwóch zakrystii, w zachodniej części świątyni mieści się empora organowa.

Z wyposażenia kościoła na uwagę zasługują architektoniczne neobarokowe ołtarze główny i boczne z barokowymi obrazami przedstawiającymi św. Mikołaja, Matkę Boską z Dzieciątkiem Jezus oraz św. Annę Samotrzeć oraz zaprojektowane przez Stefana Cybichowskiego kamienna kropielnica, ambona oraz lampki naścienne.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Msze Św. w niedziele o godz. 7.30 i 9.00, w dni powszednie o 18.00, w święta w dni pracy o godz. 8.00 i 16.00.

Oprac. Tomasz Łuczak, 14.11.2014 r.