Usytuowanie i opis

Stanowisko zlokalizowane jest ok. 2 km na północny-wschód od łączącej Łódź z Piotrkowem Trybunalskim drogi krajowej nr 91, a zarazem o ok. 400 m na północ od odchodzącej od niej drogi lokalnej biegnącej wśród rozrzuconych siedlisk Rękoraju-Kolonii. Leży ono w bagnistej dolinie na lewym brzegu niewielkiego, bezimiennego dopływu Moszczanki zajmując wcinającym się w nią, łagodnie wypiętrzony cyplu terasy nadrzecznej.

Grodzisko zajmuje ok. 0,66 ha powierzchni i jest założeniem dwuczłonowym. Człon pierwszy ma formę pierścienia o średnicy ok. 50 m, z wysokim na ok. 4 m wałem otaczającym majdan w formie niewielkiej, mierzącej 0,24 ha kotlinki. Człon drugi przylega do pierścienia od północnego-zachodu, a jego zasięg wyznacza wał odcinkowy. Dziś obiekt jest nieużytkiem, gęsto porośniętym drzewami i krzewami. W swej północnej partii jest on zniszczony przez drogę.

Historia

Obiekt użytkowany w dwu fazach, w okresie od końca IX w. do XI lub połowy XII wieku. Starsza wiązana jest z okresem plemiennym, zaś młodsza z okresem państwowym.

Stan i wyniki badań

W latach 1924-1925 i 1948 r. obiekt objęty został badaniami powierzchniowymi prowadzonymi odpowiednio przez Romana Jakimowicza i Mariana Gozdowskiego z Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, a w 1950 r. przez Janinę Kamińską z Muzeum Archeologicznego w Łodzi (ob. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi). Badania powierzchniowe prowadził tu też Witold Świętosławski, działający w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski.

W latach 1967-1969 i 1971 archeologiczne badania wykopaliskowe prowadziła Aldona Chmielowska z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. W ich trakcie wykonano 7 wykopów, które objęły powierzchnię ponad 400 m2. Wyróżniono 2 fazy funkcjonowania obiektu. Konstrukcje związane ze starszą zostały przez badaczkę określone jako drewniano-ziemny wał rusztowy. Mierzył on u podstawy ok. 5 m, a jego zasięg wyznaczały skupiska otoczaków, interpretowane jako relikty przedwala lub dodatkowe umocnienie gliniano-ziemnej części wału. Zniszczony w pożarze obiekt odbudowano po połowie X w., przy czym w drugiej fazie jego istnienia poszerzona została podstawa wału przez wzniesienie od jego wewnętrznej strony dodatkowej konstrukcji rusztowej, stabilizowanej pionowymi kołami. Całość oblepiona zastała warstwą gliny i osiągnęła u podstawy szerokość sięgającą 13 m. Na majdanie nie uchwycone zostały prawie żadne ślady osadniczego jego wykorzystania.

W 2013 roku Jerzy Sikora, Piotr Wroniecki, Piotr Krzysztof Kittel, Łukasz Trzciński i Wiesław Stępień przeprowadzili nieinwazyjne badania otoczenia obiektu. W ich ramach przeprowadzono archeologiczne badania powierzchniowe, badania geofizyczne, a także wykonano analizę Numerycznych Modeli Terenu sporządzonych na podstawie pomiarów LiDAR oraz analizą zdjęć lotniczych. W efekcie udało się określić zasięg osady, położonej na zachód od wałów obiektu, która współistniała z grodem w okresie między X a XII wiekiem.

Zabytek dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Janusz Pietrzak, 18.12.2014 r.