ogrodzenie cmentarza kościelnego z bramą - Zabytek.pl
Adres
Puławy, Włostowicka 42
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Puławy (gm. miejska)
Kościół ufundowany przez Elżbietę Sieniawską, związany z kilkudziesięcioletnią obecnościa dworu Czartoryskich w Puławach, widoczną w skromnym wyposażeniu świątyni, głównie w obrazach ołtarzowych z podobiznami córek Czartoryskich jako świętych, oraz w płytach kommemoratywnych, umieszczonych przez księżnę Izabelę Czartoryską w niszach muru ogrodzenia cmentarza.
Historia
Od XV w. we wsi Włostowice istniała kaplica filialna parafii Jaroszyn. W 1635 r. przy nowo zbudowanym drewnianym kościele osadzono stałego kapłana. Parafia formalnie erygowana w 1661, samodzielnie funkcjonuje od 1676. W 2 poł. XVII w. przy kościele tym powstała murowana kaplica lub prezbiterium. W 1706 r. kościół częściowo uległ zniszczeniu. Nowy, murowany kościół parafialny zbudowany został w latach 1726-1728 wg proj. Franza Antona Mayera (1725), ufundowany przez właścicielkę tych włości hetmanową Elżbietę Sieniawską. W skład nowej struktury włączono murowaną partię starszej świątyni. Na skromny wystrój kościoła składały się m.in. iluzjonistyczne ołtarze. W latach 70. XVIII w. przed wejściem głównym dobudowano kruchtę. W latach 1791 - 1807 r., wymienione zostały spękane sklepienia krzyżowej nawy, zastąpione fałszywym sklepieniem z otynkowanych desek. w połączeniu z wymianą więźby i dachu, zaś wnętrze uzyskało w części nowe wyposażenie (1801 r.) ufundowane przez Czartoryskich. Konsekrowany w 1828 r. Ok. 1900 r. dawne ołtarze zastąpiono obecnymi murowanymi, a w 1962 r. ambonę i balkon chóru wykonano z żelbetu. Remontowany w latach 1879, 1928, 1975, 1987 i ok. 2000 r.
Opis
Kościół nieorientowany, z prezbiterium skierowanym na południe, otoczony niewielkim cmentarzem obwiedzionym murem, wschodnim bokiem przytykającym do drogi z Puław do Kazimierza (ob. ul. Włostowicka). W południowo-wschodnim rogu cmentarza kwadratowa dzwonnica, w rogu południowo-zachodnim prostokątny mały budynek kostnicy. Po stronie zachodniej muru zagłębienie (ob. parking) - pozostałość starorzecza Wisły. Późnobarokowy murowany kościół o korpusie na rzucie kwadratu z wpisanym równoramiennym krzyżem na czterech filarach wspierających ściany czterech krótkich ramion z arkadami otwartymi z dwóch stron do narożnych kwadratowych kaplic z niższymi emporami nad nimi. Prezbiterium równe wysokością korpusowi, jest od niego dwukrotnie węższe i krótsze. Po jego wsch. stronie niska, prostokątna zakrystia z wystającą nad nią klatką schodową na emporę w rogu przy korpusie, analogiczna zewnętrzna klatka w kwadratowej przybudówce w południowo-zachodnim rogu korpusu. Trzecie schody na chór i dwie empory pn. w ścianie fasadowej z wejściem z kruchty. Skrzyżowanie wraz z ramionami i prezbiterium nakryte spłaszczonym koszowo fałszywym sklepieniem krzyżowym, przechodzącym w ramionach w kolebkowe, przęsła kaplic narożnych i empor - sklepieniami krzyżowymi (murowane). Wnętrze z artykulacją pilastrową w porządku doryckim (uproszczonym) umieszczoną na filarach skrzyżowania i na końcach przęseł ramion, z pełnym belkowaniem nad pilastrami, połączonych w interkolumniach gzymsem, przerwanym na ścianach w zamknięciach ramion i prezbiterium. Arkady kaplic o łuku pełnym, nad nimi niskie arkady empor o łuku koszowym, dołem zamknięte ścianą parapetu. Empora chóru muzycznego oparta na arkadzie koszowej z prostą, dekorowaną trzema płycinami ścianką parapetu, wysuniętą przed lico tylnej pary filarów skrzyżowania. Fasada o wklęsłych narożnikach z formie pseudopilastra, podzielona czterema pseudopilastrami, z płytkim nieco szerszym pseudoryzalitem na osi głównej, poprzedzonym niską dobudówką kruchty z wejściem na osi. Nad kruchtą okno chóru. Nad pseudoryzalitem szczyt w formie płaskiej ediculi z niszą w środku, zakończonej wygiętym koszowo gzymsem, ujętej szerokimi wolutowymi spływami. Elewacje korpusu i prezbiterium podzielone pseudopilastrami, boczne elewacje korpusu trójosiowe, z dużym oknem w środkowym interkolumnium. Dachy nad korpusem i prezbiterium kryte blachą, trójpołaciowe - nad korpusem wieżyczka sygnaturki w formie ośmiobocznej latarni. Wyposażenie stanowi zespół murowanych pseudobarokowych ołtarzy (1900 r.) z obrazami z pocz. XIX w. Na pilastrach neogotyckie figurki apostołów z kaplicy pałacowej oraz kamienna figura świętego (?) z 1 poł. XVIII w. ustawiona w kruchcie. Dzwonnica murowana jednokondygnacyjna, w formie czterofrontowej arkady filarowej z narożnymi pilastrami, nakryta blaszanym dachem brogowym. Kostnica murowana, na rzucie wydłużonego prostokąta. Mur z niszami od wewnątrz, sklepionymi łukiem odcinkowym - w niszach wmurowane kamienne płyty z inskrypcjami. Brama w murze na osi wejścia do kościoła o trzech osiach.
Kościół stale dostępny z zewnątrz.
Oprac. Roman Zwierzchowski, OT NID w Lublinie, 7.11.2014 r.
Rodzaj: inne
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BL.17323