Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św.św. Piotra i Pawła


kościół 1283 r. Puck

Adres
Puck, Morska 4

Lokalizacja
woj. pomorskie, pow. pucki, gm. Puck (gm. miejska)

Przykład gotyckiej, miejskiej architektury sakralnej, o typowej dla Pomorza formie architektonicznej: ceglanej, uproszczonej bryle z wydzielonym prezbiterium i przysadzistą wieżą, gładkimi elewacjami, skupioną w szczytach dekoracją, halowym wnętrzem, nawami oddzielonymi masywnymi filarami i arkadami.

Dominanta przestrzenna w krajobrazie miasta.

Historia

Najstarsza wzmianka o kościele pochodzi z 1283 roku. Z tego czasu prawdopodobnie pochodzi wieża do wysokości fryzu arkadkowego i fragment ściany prezbiterium. W XIV w. wzniesiono trójnawowy korpus z kaplicami od pd. i pn., obecne prezbiterium z zakrystią i nadbudowano wieżę. W okresie wojny trzynastoletniej kościół został uszkodzony. Przypuszczalnie do 1496 r. odbudowany, ze wzniesieniem nowego dachu nad nawami i podwyższeniem szczytu wschodniego. W latach 1556-1589 kościół w rękach protestanckich. W latach 1597-1599 starosta pucki Ernest Wejher ufundował kaplicę. Prawdopodobnie ok. 1600 r. w kaplicy południowej (p.w. Św. Krzyża) założono sklepienie, a w latach 1633 - ok. 1645 ks. Mateusz Judycki ją odnowił i uposażył (zwana odtąd kaplicą Judyckiego). W 1645 r. podwyższono i sklepiono prezbiterium. W 1896 r. przebudowano kaplicę św. Anny, a w 1897 r. w kaplicy i nawach założono sklepienia.

Opis

Położony w północnej części miasta, pomiędzy zabudową północnej pierzei Placu Wolności (dawnego rynku) a terenem przyległym do portu i zatoki. Działka na nieregularnym planie, ograniczona ulicami Judyckiego, Morską i Marynarską. Ogrodzona murem. Oprócz kościoła, w obrębie murów dawny cmentarz przykościelny (nie zachowany), a po północno-wschodniej stronie kościoła - dwa parterowe budynki parafialne. Kościół gotycki. Murowany z cegły. Orientowany. Korpus na planie prostokąta, trzynawowy, halowy, pięcioprzęsłowy. Prezbiterium dwuprzęsłowe, zamknięte trójbocznie. Przy pn. ścianie prezbiterium zakrystia. Od zachodu wieża z kruchtą w przyziemiu. Po obu stronach wieży, na przedłużeniu naw bocznych - dwie dwuprzęsłowe kaplice: Wejherów i chrzcielna. Przy północnej ścianie kościoła kaplica św. Anny, przy południowej - kaplica Judyckiego i neogotycka kruchta. Bryła złożona z korpusu nawowego, niższego i węższego prezbiterium, wieży oraz aneksów (kaplice, zakrystia i kruchta południowa). Korpus i prezbiterium kryte dachami dwuspadowymi, wieża czterospadowym, aneksy - dwuspadowymi i pulpitowymi. Szczyty: wschodni korpusu (1496) oraz kaplicy Judyckiego (2 poł. XIV w.) i św. Anny (1896) - sterczynowe, z lizenami i blendami. Elewacje zasadniczo gładkie, z uskokowymi szkarpami oraz ostrołukowymi oknami i blendami. W wieży fryz arkadkowy. Portale ostrołukowe i uskokowe, bądź odcinkowe. We wnętrzu nawy kościoła rozdzielone ośmiobocznymi filarami, przechodzącymi w ostrołuczne, uskokowe arkady. Sklepienia: w prezbiterium gwiaździste z żebrem przewodnim (1645), w nawach oraz kaplicy św. Anny i chrzcielnej gwiaździste, neogotyckie (1897), w kaplicy Wejhera i Judyckiego gwiaździste, z wpisanym w przęsło czwórliściem (ok. 1600), w zakrystii kolebkowe z lunetami, w kruchcie pod wieżą krzyżowe neogotyckie, w kruchcie pd. drewniany strop. W pn. części nawy pn. fragment sklepienia kolebkowo-krzyżowego, prawdopodobnie z XVII wieku. Więźba dachowa nad nawami gotycka, storczykowa z 1496 r., nad prezbiterium z 1645 r.

Wystrój i wyposażenie: klasycystyczne malowidła ścienne na wsch. filarze po stronie pn., przedst. śś Piotra i Pawła i NMP Niepokalanie Poczętą (ok. 1800 r.), klasycystyczny ołtarz główny i na zamknięciu naw bocznych (ok. 1800), wczesnobarokowy ołtarz w kaplicy Judyckiego (ok. 1640 r., poł. XVIII w.), manierystyczny ołtarz w kaplicy Wejherów (1623) z obrazem H. Hana Ukrzyżowanie (1623), neobarokowy ołtarz w kaplicy św. Anny (XIX w.), klasycystyczna ambona (ok. 1800), barokowy zespół chrzcielnicy (1697), kropielnica późnoromańska (XIII w.) i gotycka (XIV w.?), późnobarokowa krata w kaplicy Wejhera (1637).

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 12.06.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_22_BK.51179, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_22_BK.277506